Proyecto Filosofía en español Platón |
Platón
Protágoras
edición griego español
PRWTAGORAS (309 a) ET. Póqen, w3 Sw'krateV, faínñ; h6 dh<la dh> o7ti a1pò kunhgesíou toû perì th>n !Alkibiádou w7ran; kaì mh'n moi kaì prv'hn i1dónti kalòV mèn e1faíneto a1nh>r e5ti, a1nh>r méntoi, w3 Sw'krateV, w7V g! e1n au1toîV h2mîn ei1rh<sqai, kaì pw'gwnoV h5dh u2popimplámenoV. |
PROTAGORAS (309 a) Amigo.– ¿De dónde sales, Sócrates? ¿No es evidente que de andar a la caza de los favores de Alcibíades? Por cierto, el otro día, al verle, me pareció, en verdad, un hombre hermoso todavía y, con todo, un hombre, Sócrates, dicho sea entre nosotros, y apuntándole ya una espesa barba. |
ET. Kaì a5rti a5ra e1keínv suggegonw>V h7keiV; (310 a) |
Am.– ¿Y vienes ahora de estar con él? (310 a) |
katalábwmen; (311 a) katalúei d!, w2V e1gw> h5kousa, parà Kallíj tv< 9Ipponíkou* a1ll! i5wmen." Kaì e1gw> ei3pon* "Mh'pw, a1gaqé, e1keîse i5wmen –prv> gár e1stin– a1llà deûro e1xanastw<men ei1V th>n au1lh'n, kaì periiónteV au1toû diatríywmen e7wV a6n fw<V génhtai* ei3ta i5wmen. kaì gàr tà pollà PrwtagóraV e5ndon diatríbei, w7ste, qárrei, katalhyómeqa au1tón, w2V tò ei1kóV, e5ndon." |
cogerle dentro? (311 a) se aloja, según he oído, en casa de Calias, el hijo de Hipónico. Vayamos, pues». «Todavía no, buen amigo –repuse–. Es temprano para ir allí. Salgamos, entretanto, al patio, y esperemos, mientras paseamos, a que amanezca. Y, después. vamos. Protágoras pasa mucho tiempo en casa; de modo que, tranquilízate, le cogeremos, seguramente, dentro». |
toûtó tíV se proséroito* (312 a) "Au1tòV dè dh> w2V tíV genhsómenoV e5rcñ parà tòn Prwtagóran;" –Kaì o8V ei3pen e1ruqriásaV –h5dh gàr u2péfainén ti h2méraV, w7ste katafanh< au1tòn genésqai –Ei1 mén ti toîV e5mprosqen e5oiken, dh<lon o7ti sofisth>V genhsómenoV. –Sù dé, h3n d! e1gw', pròV qew<n, ou1k a6n ai1scúnoio ei1V toùV /EllhnaV sautòn sofisth>n parécwn; –Nh> tòn Día, w3 Sw'krateV, ei5per ge a8 dianooûmai crh> légein. –!All! a5ra, w3 9IppókrateV, mh> ou1 toiaúthn u2polambáneiV sou th>n parà Prwtagórou (b) máqhsin e5sesqai, a1ll! oi7aper h2 parà toû grammatistoû e1géneto kaì kiqaristoû kaì paidotríbou; toútwn gàr sù e2kásthn ou1k e1pì técnñ e5maqeV, w2V dhmiourgòV e1sómenoV, a1ll! e1pì paideíj, w2V tòn i1diw'thn kaì tòn e1leúqeron prépei. –Pánu mèn ou3n moi dokeî, e5fh, toiaúth mâllon ei3nai h2 parà Prwtagórou máqhsiV. |
– Y si alguien te preguntase: (312 a) «Acudes a Protágoras para convertirte ¿en qué?» |
poieî; –Mà Dí!, e5fh, ou1kéti e5cw soi légein. (313 a) |
– ¡Por Zeus!, –replicó–, no sé contestarte. (313 a) |
makárie, (314 a) mh> perì toîV filtátoiV kubeúñV te kaì kinduneúñV. kaì gàr dh> kaì polù meízwn kíndunoV e1n tñ< tw<n maqhmátwn w1nñ< h6 e1n tñ< tw<n sitíwn. sitía mèn gàr kaì potà priámenon parà toû kaph'lou kaì e1mpórou e5xestin e1n a5lloiV a1ggeíoiV a1poférein, kaì prìn déxasqai au1tà ei1V tò sw<ma piónta h6 fagónta, kataqémenon oi5kade e5xestin sumbouleúsasqai, parakalésanta tòn e1pai+onta, o7ti te e1destéon h6 potéon kaì o7ti mh', kaì o2póson kaì o2póte* w7ste e1n tñ< w1nñ< ou1 mégaV o2 (b) kíndunoV. maqh'mata dè ou1k e5stin e1n a5llv a1ggeív a1penegkeîn, a1ll! a1nágkh kataqénta th>n timh>n tò máqhma e1n au1tñ< tñ< yucñ< labónta kaì maqónta a1piénai h6 beblamménon h6 w1felhménon. taûta ou3n skopw'meqa kaì metà tw<n presbutérwn h2mw<n* h2meîV gàr e5ti néoi w7ste tosoûton prâgma dielésqai. nûn méntoi, w7sper w2rmh'samen, i5wmen kaì a1koúswmen toû a1ndróV, e5peita a1koúsanteV kaì a5lloiV a1nakoinwsw'meqa* kaì gàr ou1 mónoV PrwtagóraV au1tóqi e1stín, (c) a1llà kaì 9IppíaV o2 !HleîoV –oi3mai dè kaì Pródikon tòn Keîon –kaì a5lloi polloì kaì sofoí. |
Pero si no, procura, mi buen amigo, (314 a) no arriesgar ni poner en peligro lo más preciado, pues mucho mayor riesgo se corre en la compra de enseñanzas que en la de alimentos. Porque quien compra comida o bebida al traficante o al comerciante puede transportar esto en otros recipientes y, depositándolo en casa, antes de proceder a beberlo o comerlo, puede llamar a un entendido para pedirle consejo sobre lo que es comestible o potable y lo que no, y en qué cantidad y cuándo; de modo que no se corre gran riesgo en la compra. (b) Pero las enseñanzas no se pueden transportar en otro recipiente, sino que, una vez pagado su precio, necesariamente, el que adquiere una enseñanza marcha ya, llevándola en su propia alma, dañado o beneficiado. Por consiguiente, examinemos estas cuestiones con quienes tienen más edad que nosotros, pues somos aún jóvenes para resolver un asunto tal. Ahora, no obstante, vayamos, como habíamos decidido, y escuchemos a ese hombre; y luego, al oírle, consultemos también con otros, ya que Protágoras no está allí solo, (c) sino que están Hipias de Elis y también, creo, Pródico de Ceos y muchos otros asimismo sabios. |
a1delfòV au1toû (315 a) o2 o2momh'trioV, PáraloV o2 PerikléouV, kaì CarmídhV o2 GlaúkwnoV, e1k dè toû e1pì qátera o2 e7teroV tw<n PerikléouV XánqippoV, kaì FilippídhV o2 Filomh'lou kaì !AntímoiroV o2 MendaîoV, o7sper eu1dokimeî málista tw<n Prwtagórou maqhtw<n kaì e1pì técnñ manqánei, w2V sofisth>V e1sómenoV. toútwn dè oi8 o5pisqen h1koloúqoun e1pakoúonteV tw<n legoménwn tò mèn polù xénoi e1faínonto –ou8V a5gei e1x e2kástwn tw<n pólewn o2 PrwtagóraV, di! w4n diexércetai, khlw<n tñ< fwnñ< w7sper (b) !OrfeúV, oi2 dè katà th>n fwnh>n e7pontai kekhlhménoi –h3san dé tineV kaì tw<n e1picwríwn e1n tv< corv<. toûton tòn coròn málista e5gwge i1dw>n h7sqhn, w2V kalw<V hu1laboûnto mhdépote e1mpodw>n e1n tv< prósqen ei3nai Prwtagórou, a1ll! e1peidh> au1tòV a1nastréfoi kaì oi2 met! e1keínou, eu3 pwV kaì e1n kósmv periescízonto ou4toi oi2 e1ph'kooi e5nqen kaì e5nqen, kaì e1n kúklv periiónteV a1eì ei1V tò o5pisqen kaqístanto kállista. |
hijo de Hipónico, (315 a) y su hermano de madre Paralo, hijo de Pericles, y Cármides, hijo de Glaucon; al otro lado, el otro hijo de Pericles, Jantipo, y Filipides, hijo de Filomeno, y Antimero de Mende, el cual es considerado como el mejor discípulo de Protágoras y está ejercitando el arte para ser sofista. De los que detrás les daban séquito, escuchando la conversación, la mayoría parecían extranjeros de los que Protágoras recluta de todas las ciudades por las que pasa, atrayéndolos con su voz como Orfeo; (b) y ellos, atraídos por su voz, le siguen. También había algunos de aquí en el coro. Sentí un gran placer al contemplar este coro y ver con qué primor procuraban no cortar jamás el paso a Protágoras, sino que, tan pronto como éste daba media vuelta junto con sus más inmediatos seguidores, al punto los oyentes de detrás se dividían en perfecto orden y, desplazándose hacia derecha e izquierda en círculo, se colocaban siempre detrás con toda destreza. |
dokeî a2nh>r (316 a) ei3nai kaì qeîoV –a1llà dià th>n barúthta th<V fwnh<V bómboV tiV e1n tv< oi1kh'mati gignómenoV a1safh< e1poíei tà legómena. |
(316 a) pero, a causa de la extrema gravedad de su voz, se producía un runrún en la habitación que hacía confuso lo que decía. |
katà toûto ei3nai ou1 sumféromai* (317 a) h2goûmai gàr au1toùV ou5 ti diapráxasqai o8 e1boulh'qhsan –ou1 gàr laqeîn tw<n a1nqrw'pwn toùV dunaménouV e1n taîV pólesi práttein, w4nper e7neka taût! e1stìn tà prosch'mata* e1peì oi7 ge polloì w2V e5poV ei1peîn ou1dèn ai1sqánontai, a1ll! a7tt! a6n ou4toi diaggéllwsi, taûta u2mnoûsin –tò ou3n a1podidráskonta mh> dúnasqai a1podrânai, a1llà katafanh< ei3nai, pollh> mwría kaì toû (b) e1piceirh'matoV, kaì polù dusmenestérouV parécesqai a1nágkh toùV a1nqrw'pouV* h2goûntai gàr tòn toioûton pròV toîV a5lloiV kaì panoûrgon ei3nai. e1gw> ou3n toútwn th>n e1nantían a7pasan o2dòn e1lh'luqa, kaì o2mologw< te sofisth>V ei3nai kaì paideúein a1nqrw'pouV, kaì eu1lábeian taúthn oi3mai beltíw e1keínhV ei3nai, tò o2mologeîn mâllon h6 e5xarnon ei3nai* kaì a5llaV pròV taútñ e5skemmai, w7ste, sùn qev< ei1peîn, mhdèn deinòn páscein dià (c) tò o2mologeîn sofisth>V ei3nai. kaítoi pollá ge e5th h5dh ei1mì e1n tñ< técnñ* kaì gàr kaì tà súmpanta pollá moí e1stin –ou1denòV o7tou ou1 pántwn a6n u2mw<n kaq! h2likían path>r ei5hn –w7ste polú moi h7distón e1stin, ei5 ti boúlesqe, perì toútwn a2pántwn e1nantíon tw<n e5ndon o5ntwn tòn lógon poieîsqai. |
ninguno de ellos en este punto. (317 a) Creo, en efecto, que no han conseguido lo que pretendían, pues no han logrado pasar inadvertidos ante los poderosos de las ciudades, debido a los cuáles, precisamente, se usan estas máscaras, porque la mayoría, por así decir, no se entera de nada, sino que corea lo que aquéllos le predican. Ahora bien, el no poder huir, cuando se está huyendo, sino quedar al descubierto, es mayor locura incluso que el intento; (b) necesariamente se crea uno muchos más enemigos, porque piensan que ese tal es, además de otras cosas, un astuto malvado. Por eso yo he tomado el camino contrario: confieso abiertamente que soy sofista y que educo a los hombres; y pienso que esta precaución es mejor que aquélla, y que es preferible esta confesión que aquel disimulo. Además de esto, he tomado otras precauciones para, gracias a un dios, no sufrir ningún daño (c) por confesar que soy sofista, pese a los muchos años que llevo ejerciendo, pues tengo ya muchos en total: no hay, en efecto, nadie de entre vosotros de quien yo no pudiera por la edad ser padre. Por lo tanto, mucho me agradaría, Si queréis, conversar sobre todo esto en presencia de todos los que están aquí dentro. |
e1poioû pròV e1mè u2pèr toû neanískou. (318 a) |
en favor de este joven. (318 a) |
dioikoî, (319 a) kaì perì tw<n th<V pólewV, o7pwV tà th<V pólewV dunatw'tatoV a6n ei5h kaì práttein kaì légein. |
perfectamente; (319 a) y en los asuntos públicos, para que sea el mejor dispuesto en el actuar y en el hablar. |
kalw<V kaì eu3 e1paídeusen, (320 a) a8 dè au1tòV sofóV e1stin ou5te au1tòV paideúei ou5te tv a5llv paradídwsin, a1ll! au1toì periiónteV némontai w7sper a5fetoi, e1án pou au1tómatoi peritúcwsin tñ< a1retñ<. ei1 dè boúlei, Kleinían, tòn !Alkibiádou toutoui: new'teron a1delfón, e1pitropeúwn o2 au1tòV ou4toV a1nh>r Periklh<V, dediw>V perì au1toû mh> diafqarñ< dh> u2pò !Alkibiádou, a1pospásaV a1pò toútou, kataqémenoV e1n !ArífronoV e1paídeue* kaì prìn e8x mh<naV gegonénai, (b) a1pédwke toútv ou1k e5cwn o7ti crh'saito au1tv<. kaì a5llouV soi pampóllouV e5cw légein, oi8 au1toì a1gaqoì o5nteV ou1déna pw'pote beltíw e1poíhsan ou5te tw<n oi1keíwn ou5te tw<n a1llotríwn. e1gw> ou3n, w3 Prwtagóra, ei1V taûta a1poblépwn ou1c h2goûmai didaktòn ei3nai a1reth'n* e1peidh> dé sou a1koúw taûta légontoV, kámptomai kaì oi3maí tí se légein dià tò h2geîsqaí se pollw<n mèn e5mpeiron gegonénai, pollà dè memaqhkénai, tà dè au1tòn e1xhurhkénai. ei1 ou3n e5ceiV e1nargésteron h2mîn e1pideîxai w2V (c) didaktón e1stin h2 a1reth', mh> fqonh'sñV a1ll! e1pídeixon. |
que depende de maestros; (320 a) en cambio, en aquello que él mismo es sabio, ni los educa él ni se los encomienda a ningún otro, sino que les deja pastar libremente, como animales sueltos, por si encuentran casualmente la virtud por sí mismos. Si quieres, he aquí otro ejemplo: Este mismo Pericles, siendo tutor de Calias, hermano menor de Alcibíades, aquí presente, y temiendo que aquél fuera corrompido por Alcibíades, le separó de éste y encargó a Arifrón de su educación. Pero no habían pasado seis meses, cuando Arifrón, (b) no sabiendo qué hacer con él, se lo devolvió a Pericles. |
e5nemen* a8 dè hu3xe megéqei, tv<de (321 a) au1tv< au1tà e5svzen* kaì ta3lla ou7twV e1panisw<n e5nemen. taûta dè e1mhcanâto eu1lábeian e5cwn mh' ti génoV a1iJstwqeíh* e1peidh> dè au1toîV a1llhlofqoriw<n diafugàV e1ph'rkese, pròV tàV e1k DiòV w7raV eu1máreian e1mhcanâto a1mfiennùV au1tà puknaîV te qrixìn kaì stereoîV dérmasin, i2kanoîV mèn a1mûnai ceimw<na, dunatoîV dè kaì kaúmata, kaì ei1V eu1nàV i1oûsin o7pwV u2párcoi tà au1tà taûta strwmnh> oi1keía te kaì au1tofuh>V e2kástv* kaì (b) u2podw<n tà mèn o2plaîV, tà dè [qrixìn kaì] dérmasin stereoîV kaì a1naímoiV. tou1nteûqen trofàV a5lloiV a5llaV e1xepórizen, toîV mèn e1k gh<V botánhn, a5lloiV dè déndrwn karpoúV, toîV dè r2ízaV* e5sti d! oi4V e5dwken ei3nai trofh>n zv'wn a5llwn borán* kaì toîV mèn o1ligogonían prosh<ye, toîV d! a1naliskoménoiV u2pò toútwn polugonían, swthrían tv< génei porízwn. a7te dh> ou3n ou1 pánu ti sofòV w6n o2 !EpimhqeùV e5laqen au2tòn (c) katanalw'saV tàV dunámeiV ei1V tà a5loga* loipòn dh> a1kósmhton e5ti au1tv< h3n tò a1nqrw'pwn génoV, kaì h1pórei o7ti crh'saito. a1poroûnti dè au1tv< e5rcetai PromhqeùV e1piskeyómenoV th>n nomh'n, kaì o2r⪠tà mèn a5lla zv<a e1mmelw<V pántwn e5conta, tòn dè a5nqrwpon gumnón te kaì a1nupódhton kaì a5strwton kaì a5oplon* h5dh dè kaì h2 ei2marménh h2méra parh<n, e1n ñ4 e5dei kaì a5nqrwpon e1xiénai e1k gh<V ei1V fw<V. a1poríj ou3n scómenoV o2 PromhqeùV h7ntina swthrían tv< a1nqrw'pv eu7roi, (d) kléptei 9Hfaístou kaì !AqhnâV th>n e5ntecnon sofían sùn purí –a1mh'canon gàr h3n a5neu puròV au1th>n kthth'n tv h6 crhsímhn genésqai –kaì ou7tw dh> dwreîtai a1nqrw'pv. th>n mèn ou3n perì tòn bíon sofían a5nqrwpoV taútñ e5scen, th>n dè politikh>n ou1k ei3cen* h3n gàr parà tv< Dií. tv< dè Promhqeî ei1V mèn th>n a1krópolin th>n toû DiòV oi5khsin ou1kéti e1necw'rei ei1selqeîn –pròV dè kaì ai2 DiòV fulakaì foberaì h3san –ei1V dè tò th<V !AqhnâV kaì 9Hfaístou oi5khma tò koinón, e1n v4 (e) e1filotecneíthn, laqw>n ei1sércetai, kaì kléyaV th'n te e5mpuron técnhn th>n toû 9Hfaístou kaì th>n a5llhn th>n th<V !AqhnâV dídwsin a1nqrw'pv, kaì e1k toútou eu1poría mèn |
un cuerpo grande, (321 a) precisamente mediante él, las salvaba. |
a1nqrw'pv toû (322 a) bíou gígnetai, Promhqéa dè di! !Epimhqéa u7steron, ñ4per légetai, kloph<V díkh meth<lqen. |
(322 a) pero sobre Prometeo, por culpa de Epimeteo, recayó luego, según se cuenta, el castigo de robo. |
fhmi –o7tan dè ei1V sumboulh>n (323 a) politikh<V a1reth<V i5wsin, h8n deî dià dikaiosúnhV pâsan i1énai kaì swfrosúnhV, ei1kótwV a7pantoV a1ndròV a1nécontai, w2V pantì prosh<kon taúthV ge metécein th<V a1reth<V h6 mh> ei3nai póleiV. au7th, w3 Sw'krateV, toútou ai1tía. |
deliberar sobre la virtud política, (323 a) toda la cual deben abordar con justicia y sensatez, entonces escuchan, y con razón, a todo el mundo, como suponiendo que todos deben participar de esta virtud o, de lo contrario, no habría ciudades. Esta es, Sócrates, la causa de tal comportamiento. |
e8n kaì h2 a1dikía kaì h2 a1sébeia kaì (324 a) sullh'bdhn pân tò e1nantíon th<V politikh<V a1reth<V* e5nqa dh> pâV pantì qumoûtai kaì nouqeteî, dh<lon o7ti w2V e1x e1pimeleíaV kaì maqh'sewV kthth<V ou5shV. ei1 gàr e1qéleiV e1nnoh<sai tò kolázein, w3 Sw'krateV, toùV a1dikoûntaV tí pote dúnatai, au1tó se didáxei o7ti oi7 ge a5nqrwpoi h2goûntai paraskeuastòn ei3nai a1reth'n. ou1deìV gàr kolázei toùV a1dikoûntaV pròV toútv tòn noûn e5cwn kaì toútou e7neka, o7ti h1díkhsen, o7stiV (b) mh> w7sper qhríon a1logístwV timwreîtai* o2 dè metà lógou e1piceirw<n kolázein ou1 toû parelhluqótoV e7neka a1dikh'matoV timwreîtai –ou1 gàr a6n tó ge pracqèn a1génhton qeíh –a1llà toû méllontoV cárin, i7na mh> au3qiV a1dikh'sñ mh'te au1tòV ou4toV mh'te a5lloV o2 toûton i1dw>n kolasqénta. kaì toiaúthn diánoian e5cwn dianoeîtai paideuth>n ei3nai a1reth'n* a1potroph<V goûn e7neka kolázei. taúthn ou3n th>n dóxan pánteV e5cousin o7soiper (c) timwroûntai kaì i1díj kaì dhmosíj. timwroûntai dè kaì kolázontai oi7 te a5lloi a5nqrwpoi ou8V a6n oi5wntai a1dikeîn, kaì ou1c h7kista !Aqhnaîoi oi2 soì polîtai* w7ste katà toûton tòn lógon kaì !Aqhnaîoí ei1si tw<n h2gouménwn paraskeuastòn ei3nai kaì didaktòn a1reth'n. w2V mèn ou3n ei1kótwV a1podécontai oi2 soì polîtai kaì calkéwV kaì skutotómou sumbouleúontoV tà politiká, kaì o7ti didaktòn kaì paraskeuastòn h2goûntai a1reth'n, a1podédeiktaí soi, w3 Sw'krateV, i2kanw<V, w7V gé moi (d) faínetai. |
Parte de éstos son la injusticia, la impiedad y, (324 a) en una palabra, todo lo que es contrario a la virtud política. En este caso, todo el mundo se irrita y reprende a quien sea, prueba evidente de que se consideran fruto de la aplicación y del aprendizaje. Y si quieres reflexionar, Sócrates, sobre el valor que tiene castigar a los injustos, eso mismo te hará ver que los hombres consideran que la virtud puede ser adquirida. En efecto, nadie castiga a los injustos con la atención puesta en, o a causa de, que cometieron injusticias, a menos que se vengue irracionalmente como una bestia. (b) El que se pone a castigar con la razón aplica el castigo, no por la injusticia pasada, pues no conseguiría que lo que fue dejase de ser, sino pensando en el futuro. para que ni él ni quien ve su castigo vuelvan a cometer injusticias. Y si lo hace con esta intención, es porque piensa que la virtud es enseñable, pues castiga en prevención. De esta opinión son cuantos en la vida privada o pública aplican penas. (c) A los que se considera injustos, los condena y castiga todo el mundo, y sobremanera, los atenienses, tus conciudadanos. De esto se deduce, lógicamente, que también los atenienses son de los que piensan que la virtud puede ser adquirida y enseñada. |
kerameía (325 a) a1llà dikaiosúnh kaì swfrosúnh kaì tò o7sion ei3nai, kaì sullh'bdhn e8n au1tò prosagoreúw ei3nai a1ndròV a1reth'n –ei1 toût! e1stìn ou4 deî pántaV metécein kaì metà toútou pánt! a5ndra, e1án ti kaì a5llo boúlhtai manqánein h6 práttein, ou7tw práttein, a5neu dè toútou mh', h6 tòn mh> metéconta kaì didáskein kaì kolázein kaì paîda kaì a5ndra kaì gunaîka, e7wsper a6n kolazómenoV beltíwn génhtai, o8V d! a6n mh> u2pakoúñ kolazómenoV kaì didaskómenoV, w2V a1níaton o5nta toûton (b) e1kbállein e1k tw<n pólewn h6 a1pokteínein –ei1 ou7tw mèn e5cei, ou7tw d! au1toû pefukótoV oi2 a1gaqoì a5ndreV ei1 tà mèn a5lla didáskontai toùV u2eîV, toûto dè mh', skéyai w2V qaumasíwV gígnontai oi2 a1gaqoí. o7ti mèn gàr didaktòn au1tò h2goûntai kaì i1díj kaì dhmosíj, a1pedeíxamen* didaktoû dè o5ntoV kaì qerapeutoû tà mèn a5lla a5ra toùV u2eîV didáskontai, e1f! oi4V ou1k e5sti qánatoV h2 zhmía e1àn mh> e1pístwntai, e1f! v4 dè h7 te zhmía qánatoV au1tw<n toîV paisì kaì fugaì mh> maqoûsi (c) mhdè qerapeuqeîsin ei1V a1reth'n, kaì pròV tv< qanátv crhmátwn te dhmeúseiV kaì w2V e5poV ei1peîn sullh'bdhn tw<n oi5kwn a1natropaí, taûta d! a5ra ou1 didáskontai ou1d! e1pimeloûntai pâsan e1piméleian; oi5esqaí ge crh', w3 Sw'krateV. e1k paídwn smikrw<n a1rxámenoi, mécri ou4per a6n zw<si, kaì didáskousi kaì nouqetoûsin. e1peidàn qâtton suniñ< tiV tà legómena, kaì trofòV kaì mh'thr kaì paidagwgòV kaì au1tòV (d) o2 path>r perì toútou diamácontai, o7pwV {w2V} béltistoV e5stai o2 paîV, par! e7kaston kaì e5rgon kaì lógon didáskonteV kaì e1ndeiknúmenoi o7ti tò mèn díkaion, tò dè a5dikon, kaì tóde mèn kalón, tóde dè ai1scrón, kaì tóde mèn o7sion, tóde dè a1nósion, kaì tà mèn poíei, tà dè mh> poíei. kaì e1àn mèn e2kw>n peíqhtai* ei1 dè mh', w7sper xúlon diastrefómenon kaì kamptómenon eu1qúnousin a1peilaîV kaì plhgaîV. metà dè taûta ei1V didaskálwn pémponteV polù mâllon e1ntéllontai e1pimeleîsqai (e) eu1kosmíaV tw<n paídwn h6 grammátwn te kaì kiqarísewV* oi2 dè didáskaloi toútwn te e1pimeloûntai, kaì e1peidàn au3 grámmata máqwsin kaì méllwsin sunh'sein tà gegramména w7sper tóte th>n fwnh'n, paratiqéasin au1toîV e1pì tw<n báqrwn a1nagignw'skein poihtw<n a1gaqw<n poih'mata kaì e1kmanqánein |
ni la a alfarería, (325 a) sino la justicia, sensatez, la piedad, y este uno formado es lo que llamo virtud propia del hombre; si existe esto de lo que todos deben participar y que constituye un modelo que todo aquél que quiera aprender o realizar alguna otra cosa ha de seguir o, de lo contrario, renunciar a ello; si al que no participa de ello se le enseña y se le castiga, sea niño, hombre o mujer, para que mediante el castigo se haga mejor, y, en caso de no enmendarse con castigos y enseñanzas, (b) se le expulsa por indeseable de la ciudad o se le mata, si todo esto es así y pese a ello los hombres virtuosos enseñan a sus hijos todo lo demás, pero esto no, ¡mira tú que maravilla de hombres virtuosos! Pues ya hemos demostrado que ellos consideran que esto es enseñable, tanto en la vida privada como en la pública. Pero siendo enseñable y cultivable ¿enseñan a sus hijos las demás cosas sobre las que no existe pena de muerte en caso de no saberlas, en tanto que sobre lo que existe pena de muerte y también de destierro para sus hijos (c) (y, además de pena de muerte, confiscación de bienes y, para resumir en una palabra, destrucción de las familias), esas materias, en cambió, ni las enseñan ni las cuidan con todo cuidado? Al menos, Sócrates, hay que creerlo así. |
(326 a) a1nagkázousin, e1n oi4V pollaì mèn nouqeth'seiV e5neisin pollaì dè diéxodoi kaì e5painoi kaì e1gkw'mia palaiw<n a1ndrw<n a1gaqw<n, i7na o2 paîV zhlw<n mimh<tai kaì o1réghtai toioûtoV genésqai. oi7 t! au3 kiqaristaí, e7tera toiaûta, swfrosúnhV te e1pimeloûntai kaì o7pwV a6n oi2 néoi mhdèn kakourgw<sin* pròV dè toútoiV, e1peidàn kiqarízein máqwsin, a5llwn au3 poihtw<n a1gaqw<n poih'mata didáskousi melopoiw<n, ei1V tà (b) kiqarísmata e1nteínonteV, kaì toùV r2uqmoúV te kaì tàV a2rmoníaV a1nagkázousin oi1keioûsqai taîV yucaîV tw<n paídwn, i7na h2merw'teroí te w3sin, kaì eu1ruqmóteroi kaì eu1armostóteroi gignómenoi crh'simoi w3sin ei1V tò légein te kaì práttein* pâV gàr o2 bíoV toû a1nqrw'pou eu1ruqmíaV te kaì eu1armostíaV deîtai. e5ti toínun pròV toútoiV ei1V paidotríbou pémpousin, i7na tà sw'mata beltíw e5conteV u2phretw<si tñ< dianoíj crhstñ< (c) ou5sñ, kaì mh> a1nagkázwntai a1podeiliân dià th>n ponhrían tw<n swmátwn kaì e1n toîV polémoiV kaì e1n taîV a5llaiV práxesin. kaì taûta poioûsin oi2 málista dunámenoi {málista} –málista dè dúnantai oi2 plousiw'tatoi –kaì oi2 toútwn u2eîV, prvaítata ei1V didaskálwn th<V h2likíaV a1rxámenoi foitân, o1yiaítata a1palláttontai. e1peidàn dè e1k didaskálwn a1pallagw<sin, h2 póliV au3 toúV te nómouV a1nagkázei manqánein kaì katà toútouV zh<n katà parádeigma, (d) i7na mh> au1toì e1f! au2tw<n ei1kñ< práttwsin, a1ll! a1tecnw<V w7sper oi2 grammatistaì toîV mh'pw deinoîV gráfein tw<n paídwn u2pográyanteV grammàV tñ< grafídi ou7tw tò grammateîon didóasin kaì a1nagkázousi gráfein katà th>n u2fh'ghsin tw<n grammw<n, w8V dè kaì h2 póliV nómouV u2pográyasa, a1gaqw<n kaì palaiw<n nomoqetw<n eu2rh'mata, katà toútouV a1nagkázei kaì a5rcein kaì a5rcesqai, o8V d! a6n e1ktòV baínñ toútwn, kolázei* kaì o5noma tñ< kolásei taútñ kaì par! u2mîn (e) kaì a5lloqi pollacoû, w2V eu1qunoúshV th<V díkhV, eu1qûnai. tosaúthV ou3n th<V e1pimeleíaV ou5shV perì a1reth<V i1díj kaì dhmosíj, qaumázeiV, w3 Sw'krateV, kaì a1poreîV ei1 didaktón e1stin a1reth'; a1ll! ou1 crh> qaumázein, a1llà polù mâllon ei1 mh> didaktón. |
les obligan a aprenderlas de memoria. (326 a) En ellas encuentran muchos consejos y gran número de relatos, alabanzas y elogios de egregios varones antiguos, de modo que el niño, movido por la emulación, los imite y sienta el deseo de ser como ellos. Los citaristas, a su vez, actúan de modo similar: Se cuidan de cultivar la sensatez y de que el adolescente no obre mal. Además, cuando aprenden a tocar la cítara, les enseñan las obras de otros grandes poetas líricos, (b) para que las interpreten con la cítara, y se esfuerzan en que los ritmos y armonías queden incrustados en las almas de los niños, para que sean más mansos y para que, al ser mejores en el ritmo y la armonía, resulten competentes en el hablar y en el actuar, pues toda la vida del hombre tiene necesidad de ritmo y de armonía. Todavía después de esto, se los envía al maestro de gimnasia, para que con un cuerpo más vigoroso puedan ejecutar las órdenes de una mente ágil, (c) y no se vean obligados, a causa de su fragilidad corporal, a amedrentarse, tanto en la guerra como en las demás situaciones. Esto lo hacen precisamente los que más pueden; y los que más pueden son los más ricos. Pues bien, sus hijos son los que primero comienzan a frecuentar la escuela y los últimos que la abandonan. |
o7ti toútou toû (327 a) prágmatoV, th<V a1reth<V, ei1 méllei póliV ei3nai, ou1déna deî i1diwteúein. ei1 gàr dh> o8 légw ou7twV e5cei –e5cei dè málista pántwn ou7twV –e1nqumh'qhti a5llo tw<n e1pithdeumátwn o2tioûn kaì maqhmátwn proelómenoV. ei1 mh> oi4ón t! h3n pólin ei3nai ei1 mh> pánteV au1lhtaì h3men o2poîóV tiV e1dúnato e7kastoV, kaì toûto kaì i1díj kaì dhmosíj pâV pánta kaì e1dídaske kaì e1péplhtte tòn mh> kalw<V au1loûnta, kaì mh> e1fqónei toútou, w7sper nûn tw<n dikaíwn kaì tw<n nomímwn ou1deìV fqoneî ou1d! (b) a1pokrúptetai w7sper tw<n a5llwn tecnhmátwn –lusiteleî gàr oi3mai h2mîn h2 a1llh'lwn dikaiosúnh kaì a1reth'* dià taûta pâV pantì proqúmwV légei kaì didáskei kaì tà díkaia kaì tà nómima –ei1 ou3n ou7tw kaì e1n au1lh'sei pâsan proqumían kaì a1fqonían ei5comen a1llh'louV didáskein, oi5ei a5n ti, e5fh, mâllon, w3 Sw'krateV, tw<n a1gaqw<n au1lhtw<n a1gaqoùV au1lhtàV toùV u2eîV gígnesqai h6 tw<n faúlwn; oi3mai mèn ou5, a1llà o7tou e5tucen o2 u2òV eu1fuéstatoV genómenoV ei1V au5lhsin, ou4toV (c) a6n e1llógimoV hu1xh'qh, o7tou dè a1fuh'V, a1kleh'V* kaì pollákiV mèn a1gaqoû au1lhtoû faûloV a6n a1pébh, pollákiV d! a6n faúlou a1gaqóV* a1ll! ou3n au1lhtaí g! a6n pánteV h3san i2kanoì w2V pròV toùV i1diw'taV kaì mhdèn au1lh'sewV e1pai+ontaV. ou7twV oi5ou kaì nûn, o7stiV soi a1dikw'tatoV faínetai a5nqrwpoV tw<n e1n nómoiV kaì a1nqrw'poiV teqramménwn, díkaion au1tòn ei3nai kaì dhmiourgòn toútou toû prágmatoV, ei1 déoi au1tòn krínesqai (d) pròV a1nqrw'pouV oi4V mh'te paideía e1stìn mh'te dikasth'ria mh'te nómoi mhdè a1nágkh mhdemía dià pantòV a1nagkázousa a1reth<V e1pimeleîsqai, a1ll! ei3en a5grioí tineV oi4oíper ou8V pérusin FerekráthV o2 poihth>V e1dídaxen e1pì Lhnaív. h3 sfódra e1n toîV toioútoiV a1nqrw'poiV genómenoV, w7sper oi2 e1n e1keínv tv< corv< misánqrwpoi, a1gaph'saiV a6n ei1 e1ntúcoiV Eu1rubátv kaì Frunw'ndj, kaì a1nolofúrai! a6n poqw<n th>n tw<n e1nqáde (e) a1nqrw'pwn ponhrían. nûn dè trufâªV, w3 Sw'krateV, dióti pánteV didáskaloí ei1sin a1reth<V kaq! o7son dúnantai e7kastoV, kaì ou1deíV soi faínetai* ei3q!, w7sper a6n ei1 zhtoîV tíV didáskaloV |
que en este asunto, (327 a) el de la virtud, si la ciudad quiere subsistir, nadie debe ser profano. Si, pues, lo que digo es así (y ciertamente lo es), elige y considera otra cualquiera de las profesiones o de las enseñanzas. Supongamos, por ejemplo, que la ciudad no pudiera subsistir sin que todos fuéramos flautistas, cada cual en la medida de sus posibilidades; y que se enseñase esto a todo el mundo, tanto privada como públicamente, a la vez que se acusaba a quien no tocara bien la flauta; y que nadie se viese privado de esto, como ahora nadie se ve privado ni hace un misterio de lo justo y de las leyes, (b) a diferencia de lo que ocurre en las demás obras técnicas (pues a todos, creo, nos resultan ventajosas la justicia y la virtud comunitarias, y por eso todos están dispuestos a comunicar y enseñar a todos la justicia y las leyes). Si esto es así, y si mantuviésemos todo el interés y buena voluntad para enseñarnos mutuamente el arte de tocar la flauta, ¿tú crees, Sócrates, que los hijos de los buenos flautistas saldrían buenos flautistas en mayor proporción que los hijos de los malos? Yo creo que no. Ocurriría, más bien, que el hijo que saliese mejor dotado para el arte de la flauta, ese se haría famoso, (c) mientras que el peor dotado quedaría sin gloria. Ocurriría también con frecuencia que el hijo del buen flautista saldría mediocre y el hijo del mediocre, bueno. Pero, de todas formas, todos serían flautistas aceptables, en comparación con los profanos y con quienes no entienden nada de flauta. |
(328 a) toû e2llhnízein, ou1d! a6n ei4V faneíh, ou1dé g! a6n oi3mai ei1 zhtoîV tíV a6n h2mîn didáxeien toùV tw<n ceirotecnw<n u2eîV au1th>n taúthn th>n técnhn h8n dh> parà toû patròV memaqh'kasin, kaq! o7son oi4óV t! h3n o2 path>r kaì oi2 toû patròV fíloi o5nteV o2mótecnoi, toútouV e5ti tíV a6n didáxeien, ou1 r2áªdion oi3mai ei3nai, w3 Sw'krateV, toútwn didáskalon fanh<nai, tw<n dè a1peírwn pantápasi r2áªdion, ou7tw dè a1reth<V kaì tw<n a5llwn pántwn* a1llà ka6n ei1 o1lígon e5stin tiV o7stiV diaférei (b) h2mw<n probibásai ei1V a1reth'n, a1gaphtón. w4n dh> e1gw> oi3mai ei4V ei3nai, kaì diaferóntwV a6n tw<n a5llwn a1nqrw'pwn o1nh<saí tina pròV tò kalòn kaì a1gaqòn genésqai, kaì a1xíwV toû misqoû o8n práttomai kaì e5ti pleíonoV, w7ste kaì au1tv< dokeîn tv< maqónti. dià taûta kaì tòn trópon th<V práxewV toû misqoû toioûton pepoíhmai* e1peidàn gár tiV par! e1moû máqñ, e1àn mèn boúlhtai, a1podédwken o8 e1gw> práttomai a1rgúrion* (c) e1àn dè mh', e1lqw>n ei1V i2erón, o1mósaV o7sou a6n fñ< a5xia ei3nai tà maqh'mata, tosoûton katéqhke. |
(328 a) Te parecería que ninguno en particular. Lo mismo te ocurriría, creo, si trataras de averiguar quién ha enseñado a los hijos de nuestros artesanos el arte que han aprendido de su padre, según el grado de competencia de éste y la de sus amigos de oficio: ¿Quién los ha enseñado? Creo, Sócrates, que indicar el maestro de éstos resulta tan difícil como fácil es encontrar el de los completamente ignorantes. Pues lo mismo ocurre con la virtud y con todo lo demás: Por pequeña que sea la ventaja que alguien nos saque en (b) hacernos progresar en la virtud, hemos de darnos por satisfechos. |
(329 a) dhmhgórwn, tác! a6n kaì toioútouV lógouV a1koúseien h6 PerikléouV h6 a5llou tinòV tw<n i2kanw<n ei1peîn* ei1 dè e1panéroitó tiná ti, w7sper biblía ou1dèn e5cousin ou5te a1pokrínasqai ou5te au1toì e1résqai, a1ll! e1án tiV kaì smikròn e1perwth'sñ ti tw<n r2hqéntwn, w7sper tà calkía plhgénta makròn h1ceî kaì a1poteínei e1àn mh> e1pilábhtaí tiV, kaì oi2 r2h'toreV ou7tw, smikrà (b) e1rwthqénteV dólicon katateínousi toû lógou. PrwtagóraV dè o7de i2kanòV mèn makroùV lógouV kaì kaloùV ei1peîn, w2V au1tà dhloî, i2kanòV dè kaì e1rwthqeìV a1pokrínasqai katà bracù kaì e1rómenoV perimeînaí te kaì a1podéxasqai th>n a1pókrisin, a8 o1lígoiV e1stì pareskeuasména. nûn ou3n, w3 Prwtagóra, smikroû tinoV e1ndeh'V ei1mi pánt! e5cein, ei5 moi a1pokrínaio tóde. th>n a1reth>n fñ>V didaktòn ei3nai, kaì e1gw> ei5per a5llv tv a1nqrw'pwn peiqoímhn a5n, kaì soì (c) peíqomai* o8 d! e1qaúmasá sou légontoV, toûtó moi e1n tñ< yucñ< a1poplh'rwson. e5legeV gàr o7ti o2 ZeùV th>n dikaiosúnhn kaì th>n ai1dw< pémyeie toîV a1nqrw'poiV, kaì au3 pollacoû e1n toîV lógoiV e1légeto u2pò soû h2 dikaiosúnh kaì swfrosúnh kaì o2sióthV kaì pánta taûta w2V e7n ti ei5h sullh'bdhn, a1reth_è au1th<V e1stin h2 dikaiosúnh kaì swfrosúnh kaì o2sióthV, h6 taût! e1stìn a8 nundh> e1gw> (d) e5legon pánta o1nómata toû au1toû e2nòV o5ntoV. toût! e1stìn o8 e5ti e1pipoqw<. |
políticos, (329 a) probablemente escucharía de un Pericles o de algún otro maestro de elocuencia discursos de este tipo. Pero si se les plantea una objeción, son como los libros: incapaces de responder o de preguntar. En cambio, apenas si alguien les pregunta algo de lo expuesto por ellos, lo mismo que, cuando se golpea una vasija de bronce, ésta resuena con fuerza y vibra largamente hasta que alguien le pone la mano encima, así también estos oradores, a una pregunta breve, sueltan un discurso inacabable. (b) Protágoras, aquí presente, en cambio, es capaz, no sólo de pronunciar largos y hermosos discursos, como acaba de demostrar, sino también de responder con brevedad a las preguntas, así como de esperar, cuando pregunta, y de aceptar la respuesta, cosa para la que pocos están preparados. Y ahora, Protágoras, sólo me queda una pequeña duda, que si me la aclarases, quedaría plenamente satisfecho. |
au3, sofoì dè ou5. –%Estin gàr ou3n kaì taûta mória (330 a) th<V a1reth<V, e5fhn e1gw', sofía te kaì a1ndreía; –Pántwn málista dh'pou, e5fh* kaì mégistón ge h2 sofía tw<n moríwn. –/Ekaston dè au1tw<n e1stin, h3n d! e1gw', a5llo, tò dè a5llo; –Naí. –#H kaì dúnamin au1tw<n e7kaston i1dían e5cei; w7sper tà toû prosw'pou, ou1k e5stin o1fqalmòV oi4on tà w3ta, ou1d! h2 dúnamiV au1toû h2 au1th'* ou1dè tw<n a5llwn ou1dén e1stin oi4on tò e7teron ou5te katà th>n dúnamin ou5te katà tà a5lla* a3r! ou3n ou7tw kaì tà th<V a1reth<V mória ou1k e5stin tò e7teron oi4on tò (b) e7teron, ou5te au1tò ou5te h2 dúnamiV au1toû; h6 dh<la dh> o7ti ou7twV e5cei, ei5per tv< paradeígmatí ge e5oike; –!All! ou7twV, e5fh, e5cei, w3 Sw'krateV. –Kaì e1gw> ei3pon* Ou1dèn a5ra e1stìn tw<n th<V a1reth<V moríwn a5llo oi4on e1pisth'mh, ou1d! oi4on dikaiosúnh, ou1d! oi4on a1ndreía, ou1d! oi4on swfrosúnh, ou1d! oi4on o2sióthV. –Ou1k e5fh. –Fére dh', e5fhn e1gw', koinñ< skeyw'meqa poîón ti au1tw<n e1stin e7kaston. prw<ton mèn tò toiónde* (c) h2 dikaiosúnh prâgmá tí e1stin h6 ou1dèn prâgma; e1moì mèn gàr dokeî* tí dè soí; –Ka1moí, e5fh. –Tí ou3n; ei5 tiV e5roito e1mé te kaì sé* "#W Prwtagóra te kaì Sw'krateV, ei5peton dh' moi, toûto tò prâgma o8 w1nomásate a5rti, h2 dikaiosúnh, au1tò toûto díkaión e1stin h6 a5dikon;" e1gw> mèn a6n au1tv< a1pokrinaímhn o7ti díkaion* sù dè tín! a6n yh<fon qeîo; th>n au1th>n e1moì h6 a5llhn; –Th>n au1th'n, e5fh. –%Estin a5ra toioûton h2 dikaiosúnh oi4on díkaion ei3nai, faíhn a6n e5gwge a1pokrinómenoV tv< (d) e1rwtw<nti* ou1koûn kaì sú; –Naí, e5fh. –Ei1 ou3n metà toûto h2mâV e5roito* "Ou1koûn kaì o2sióthtá tiná fate ei3nai;" faîmen a5n, w2V e1gv3mai. –Naí, h3 d! o7V. –"Ou1koûn fate kaì toûto prâgmá ti ei3nai;" faîmen a5n* h6 ou5; –Kaì toûto sunéfh. –"Póteron dè toûto au1tò tò prâgmá fate toioûton pefukénai oi4on a1nósion ei3nai h6 oi4on o7sion;" a1ganakth'saim! a6n e5gwg!, e5fhn, tv< e1rwth'mati, kaì ei5poim! a5n* Eu1fh'mei, w3 a5nqrwpe* scolñ< menta5n ti a5llo o7sion ei5h, ei1 mh> au1th' (e) ge h2 o2sióthV o7sion e5stai. tí dè sú; ou1c ou7twV a6n a1pokrínaio; –Pánu mèn ou3n, e5fh. |
– Entonces, ¿también éstas, la sabiduría y el valor, son partes de la virtud? (330 a) |
parh'kousaV* PrwtagóraV gàr (331 a) o7de taûta a1pekrínato, e1gw> dè h1rw'twn. ei1 ou3n ei5poi* "!Alhqh< o7de légei, w3 Prwtagóra; sù fñ>V ou1k ei3nai tò e7teron mórion oi4on tò e7teron tw<n th<V a1reth<V; sòV ou4toV o2 lógoV e1stín;" tí a6n au1tv< a1pokrínaio; –!Anágkh, e5fh, w3 Sw'krateV, o2mologeîn. |
eso, te equivocas. (331 a) Protágoras fue quien respondió eso; yo, simplemente, preguntaba». Si él, entonces, dijese: «Protágoras, ¿dice Sócrates la verdad? ¿Sostienes que ninguna parte de la virtud es como otra? ¿Es ésta tu opinión?». ¿Qué le responderías? |
a1llh'loiV; –Ou1 pánu, (332 a) e5fh, ou7twV, ou1 méntoi ou1dè au3 w2V sú moi dokeîV oi5esqai. –!Allà mh'n, e5fhn e1gw', e1peidh> duscerw<V dokeîV moi e5cein pròV toûto, toûto mèn e1áswmen, tóde dè a5llo w4n e5legeV e1piskeyw'meqa. a1frosúnhn ti kaleîV; –%Efh. –Toútv tv< prágmati ou1 pân tou1nantíon e1stìn h2 sofía; –%Emoige dokeî, e5fh. –Póteron dè o7tan práttwsin a7nqrwpoi o1rqw<V te kaì w1felímwV, tóte swfroneîn soi dokoûsin ou7tw práttonteV, h6 [ei1] tou1nantíon [e5pratton]; –Swfroneîn, e5fh. –Ou1koûn (b) swfrosúnñ swfronoûsin; –!Anágkh. –Ou1koûn oi2 mh> o1rqw<V práttonteV a1frónwV práttousin kaì ou1 swfronoûsin ou7tw práttonteV; –Sundokeî moi, e5fh. –Tou1nantíon a5ra e1stìn tò a1frónwV práttein tv< swfrónwV; –%Efh. –Ou1koûn tà mèn a1frónwV prattómena a1frosúnñ práttetai, tà dè swfrónwV swfrosúnñ; –9Wmológei. –Ou1koûn ei5 ti i1scúiJ práttetai, i1scurw<V práttetai, kaì ei5 ti a1sqeneíj, a1sqenw<V; –!Edókei. –Kaì ei5 ti metà tácouV, tacéwV, kaì ei5 ti metà braduth<toV, (c) bradéwV; –%Efh. –Kaì ei5 ti dh> w2saútwV práttetai, u2pò toû au1toû práttetai, kaì ei5 ti e1nantíwV, u2pò toû e1nantíou; –Sunéfh. –Fére dh', h3n d! e1gw', e5stin ti kalón; –Sunecw'rei. –Toútv e5stin ti e1nantíon plh>n tò ai1scrón; –Ou1k e5stin. –Tí dé; e5stin ti a1gaqón; –%Estin. –Toútv e5stin ti e1nantíon plh>n tò kakón; –Ou1k e5stin. –Tí dé; e5stin ti o1xù e1n fwnñ<; –%Efh. –Toútv mh> e5stin ti e1nantíon a5llo plh>n tò barú; –Ou1k e5fh. –Ou1koûn, h3n d! e1gw', e2nì e2kástv tw<n e1nantíwn e8n mónon e1stìn e1nantíon kaì ou1 pollá; –Sunwmológei. (d) |
(332 a) |
ei3nai; –Sunwmológei. –0En dè e2nì mónon e1nantíon (333 a) ei3nai; –Fhmí. –Póteron ou3n, w3 Prwtagóra, lúswmen tw<n lógwn; tò e8n e2nì mónon e1nantíon ei3nai, h6 e1keînon e1n v4 e1légeto e7teron ei3nai swfrosúnhV sofía, mórion dè e2káteron a1reth<V, kaì pròV tv< e7teron ei3nai kaì a1nómoia kaì au1tà kaì ai2 dunámeiV au1tw<n, w7sper tà toû prosw'pou mória; póteron ou3n dh> lúswmen; ou4toi gàr oi2 lógoi a1mfóteroi ou1 pánu mousikw<V légontai* ou1 gàr sunáªdousin ou1dè sunarmóttousin a1llh'loiV. pw<V gàr a6n sunáªdoien, ei5per ge a1nágkh e2nì (b) mèn e8n mónon e1nantíon ei3nai, pleíosin dè mh', tñ< dè a1frosúnñ e2nì o5nti sofía e1nantía kaì swfrosúnh au3 faínetai* h3 gár, w3 Prwtagóra, e5fhn e1gw', h6 a5llwV pwV; –9Wmológhsen kaì mál! a1kóntwV. –Ou1koûn e8n a6n ei5h h2 swfrosúnh kaì h2 sofía; tò dè próteron au3 e1fánh h2mîn h2 dikaiosúnh kaì h2 o2sióthV scedón ti tau1tòn o5n. |
– ¿Que cada cosa tenía un solo contrario? (333 a) |
Póteron, h3n d! e1gw', légeiV, w3 (334 a) Prwtagóra, a8 mhdenì a1nqrw'pwn w1félimá e1stin, h6 a8 mhdè tò parápan w1félima; kaì tà toiaûta sù a1gaqà kaleîV; –Ou1damw<V, e5fh* a1ll! e5gwge pollà oi3d! a8 a1nqrw'poiV mèn a1nwfelh< e1sti, kaì sitía kaì potà kaì fármaka kaì a5lla muría, tà dé ge w1félima* tà dè a1nqrw'poiV mèn ou1détera, i7ppoiV dé* tà dè bousìn mónon, tà dè kusín* tà dé ge toútwn mèn ou1dení, déndroiV dé* tà dè toû déndrou taîV mèn r2ízaiV a1gaqá, taîV dè blástaiV ponhrá, oi4on kaì h2 kóproV pántwn (b) tw<n futw<n taîV mèn r2ízaiV a1gaqòn paraballoménh, ei1 d! e1qéloiV e1pì toùV ptórqouV kaì toùV néouV klw<naV e1pibállein, pánta a1póllusin* e1peì kaì tò e5laion toîV mèn futoîV a7pasín e1stin págkakon kaì taîV qrixìn polemiw'taton taîV tw<n a5llwn zv'wn plh>n taîV toû a1nqrw'pou, taîV dè toû a1nqrw'pou a1rwgòn kaì tv< a5llv sw'mati. ou7tw dè poikílon tí e1stin tò a1gaqòn kaì pantodapón, w7ste kaì e1ntaûqa toîV mèn e5xwqen toû (c) sw'matoV a1gaqón e1stin tv< a1nqrw'pv, toîV d! e1ntòV tau1tòn toûto kákiston* kaì dià toûto oi2 i1atroì pánteV a1pagoreúousin toîV a1sqenoûsin mh> crh<sqai e1laív a1ll! h6 o7ti smikrotátv e1n toútoiV oi4V méllei e5desqai, o7son mónon th>n duscéreian katasbésai th>n e1pì taîV ai1sqh'sesi taîV dià tw<n r2inw<n gignoménhn e1n toîV sitíoiV te kaì o5yoiV. |
– Protágoras –le dije–, (334 a) ¿te refieres a las que no son útiles a ninguno de los hombres o a las que no son útiles en absoluto? ¿A éstas últimas las llamas buenas? |
e1pilipeîn, kaì au3 bracéa (335 a) ou7twV w7ste mhdéna soû e1n bracutéroiV ei1peîn* ei1 ou3n mélleiV e1moì dialéxesqai, tv< e2térv crw< trópv próV me, tñ< braculogíj. |
palabra, (335 a) y asimismo, de hacer discursos cortos, de modo que nadie lo diría en menos palabras que tú. Si, pues, vas a disputar conmigo, emplea este segundo método: el arte de los discursos cortos. |
diaqeîn te kaì e7pesqai, (336 a) ei5poimi a5n soi o7ti polù soû mâllon e1gw> e1mautoû déomai qéousin toútoiV a1kolouqeîn, a1ll! ou1 gàr dúnamai, a1ll! ei5 ti déñ qeásasqai e1n tv< au1tv< e1mé te kaì Kríswna qéontaV, toútou déou sugkaqeînai* e1gw> mèn gàr ou1 dúnamai tacù qeîn, ou4toV dè dúnatai bradéwV. ei1 ou3n e1piqumeîV e1moû kaì Prwtagórou a1koúein, toútou déou, w7sper tò prw<tón moi a1pekrínato dià bracéwn te kaì au1tà tà e1rwtw'mena, ou7tw kaì nûn (b) a1pokrínesqai* ei1 dè mh', tíV o2 trópoV e5stai tw<n dialógwn; cwrìV gàr e5gwg! v5mhn ei3nai tò suneînaí te a1llh'loiV dialegoménouV kaì tò dhmhgoreîn. |
jornada. (336 a) Te respondería que mucho más que tú desearía yo seguir el paso a estos corredores, pero que no puedo. Y si quieres vernos correr juntos a Crisón y a mí, pídele a él que sea condescendiente, porque yo no puedo correr velozmente y él, en cambio, puede hacerlo lentamente. Así es que si estás realmente deseoso de escucharnos a Protágoras y a mí, pídele a él que, al igual que antes respondía con brevedad y a lo que se le preguntaba, responda ahora también de esta manera. (b) Si no, ¿qué forma de disputar puede haber? Pues yo tenía entendido que una cosa era disputar entre varios en una conversación y otra, echar un discurso público. |
deîsqai mh> metaxù dialûsai th>n sunousían. (337 a) |
pedirles a ambos, a la vez, que no interrumpan la conversación. (337 a) |
sumbibazóntwn (338 a) ei1V tò méson, kaì mh'te sè tò a1kribèV toûto ei3doV tw<n dialógwn zhteîn tò katà bracù lían, ei1 mh> h2dù Prwtagórj, a1ll! e1feînai kaì calásai tàV h2níaV toîV lógoiV, i7na megaloprepésteroi kaì eu1schmonésteroi h2mîn faínwntai, mh't! au3 Prwtagóran pánta kálwn e1kteínanta, ou1ríj e1fénta, feúgein ei1V tò pélagoV tw<n lógwn a1pokrúyanta gh<n, a1llà méson ti a1mfotérouV temeîn. w8V ou3n poih'sete, kaì peíqesqé moi r2abdoûcon kaì e1pistáthn kaì prútanin e2lésqai o8V u2mîn (b) fuláxei tò métrion mh<koV tw<n lógwn e2katérou. |
arbitraje. (338 a) Ni tú, Sócrates, exijas esa forma de diálogo tan ceñida a una brevedad excesiva, si ello no es del agrado de Protágoras, sino consiente en aflojar las riendas de las palabras para que nos resulten más espléndidas y elegantes, ni tú, Protágoras largues del todo las velas y soltándolas al viento huyas al piélago de los discursos, perdiendo de vista la tierra. Seguid ambos, más bien, un camino intermedio. Hacedlo así y obedecedme: Elegid un moderador, árbitro o juez (b) que establezca la extensión de los discursos de cada uno. |
e1pw<n (339 a) deinòn ei3nai* e5stin dè toûto tà u2pò tw<n poihtw<n legómena oi4ón t! ei3nai suniénai a7 te o1rqw<V pepoíhtai kaì a8 mh', kaì e1pístasqai dieleîn te kaì e1rwtw'menon lógon doûnai. kaì dh> kaì nûn e5stai tò e1rw'thma perì toû au1toû mèn perì ou4per e1gw' te kaì sù nûn dialegómeqa, perì a1reth<V, metenhnegménon d! ei1V poíhsin* tosoûton mónon dioísei. légei gár pou SimwnídhV pròV Skópan tòn KréontoV u2òn toû Qettaloû o7ti– (b) |
en ser buen conocedor de la poesía épica, (339 a) esto es, poder entender los escritos de los poetas; lo que han compuesto correctamente y lo que no, y saber discernir y dar razón de ello cuando sea preguntado. Y también ahora mi pregunta versará sobre aquello mismo sobre lo cual, ya antes, hemos disputado: la virtud; pero trasladada al campo de la poesía; ésta será la única diferencia. |
(340 a) díkaioV ei3 bohqeîn tv< a1ndrí. dokw< ou3n moi e1gw> parakaleîn sé* w7sper e5fh /OmhroV tòn Skámandron poliorkoúmenon u2pò toû !AcilléwV tòn Simóenta parakaleîn, ei1pónta– |
auxilio. (340 a) Creo que debo pedirte ayuda para ello como relata Homero que el Escamandro, atacado por Aquiles, pidió ayuda al Simois: |
toi, w3 (341 a) Prwtagóra, h2 Prodíkou sofía qeía tiV ei3nai pálai, h5toi a1pò Simwnídou a1rxaménh, h6 kaì e5ti palaiotéra. sù dè a5llwn pollw<n e5mpeiroV w6n taúthV a5peiroV ei3nai faínñ, ou1c w7sper e1gw> e5mpeiroV dià tò maqhth>V ei3nai Prodíkou toutoui+* kaì nûn moi dokeîV ou1 manqánein o7ti kaì tò "calepòn" toûto i5swV ou1c ou7twV SimwnídhV u2pelámbanen w7sper sù u2polambáneiV, a1ll! w7sper perì toû "deinoû" PródikóV me ou2tosì nouqeteî e2kástote, o7tan e1painw<n e1gw> h6 sè h6 a5llon tinà légw o7ti PrwtagóraV sofòV kaì deinóV e1stin a1nh'r, e1rwt⪠(b) ei1 ou1k ai1scúnomai ta1gaqà deinà kalw<n. tò gàr deinón, fhsín, kakón e1stin* ou1deìV goûn légei e2kástote "deinoû ploútou" ou1dè "deinh<V ei1rh'nhV" ou1dè "deinh<V u2gieíaV," a1llà "deinh<V nósou" kaì "deinoû polémou" kaì "deinh<V peníaV," w2V toû deinoû kakoû o5ntoV. i5swV ou3n kaì tò "calepòn" au3 oi2 Keîoi kaì o2 SimwnídhV h6 kakòn u2polambánousi h6 a5llo ti o8 sù ou1 manqáneiV* e1rw'meqa ou3n Pródikon –díkaion gàr th>n Simwnídou fwnh>n toûton e1rwtân –tí e5legen, w3 Pródike, tò (c) "calepòn" SimwnídhV; |
que Pródico presencie nuestra disputa!, (341 a) ya que su divina sabiduría parece ser, Protágoras, una de las más antiguas, que se remonta a Simónides o, incluso, es más antigua. Pero tú, que eres experto en otras muchas cosas, en ésta pareces un inexperto, y no un experto como yo, por ser discípulo de Pródico. En este momento me parece que no llegas a entender que el «difícil» ese, quizá, Simónides no lo tomó en el mismo sentido en que tú lo tomas, sino en un sentido como el que a propósito de «terrible» me corrige siempre Pródico: Cuando para alabar, por ejemplo, a tí o a algún otro digo: «Protágoras es un sabio terrible», (b) me pregunta si no me avergüenzo de llamar «terrible» a lo que es bueno; pues lo terrible, dice, es malo. En efecto, nadie habla de una riqueza terrible, de una paz terrible o de una salud terrible, sino de una enfermedad terrible, de una guerra terrible, de una pobreza terrible; puesto que lo terrible es malo. Por consiguiente, quizá también los de Ceos y Simónides tomen «difícil» en el sentido de «malo» o de alguna otra cosa que tú no llegas a entender. Preguntemos a Pródico, pues justo es preguntarle sobre este vocablo de Simónides. Pródico, (c) ¿qué entendía Simónides por «difícil»? |
soi ei1peîn, (342 a) ei1 boúlei labeîn mou peîran o7pwV e5cw, o8 sù légeiV toûto, perì e1pw<n* e1àn dè boúlñ, soû a1koúsomai. |
poema, estoy dispuesto a exponértela, (342 a) si es que quieres enterarte de cómo entiendo yo eso que tú llamas poesía. Pero, si lo prefieres, te escucho. |
o7ti toiaûta oi4ón t! ei3nai r2h'mata fqéggesqai (343 a) teléwV pepaideuménou e1stìn a1nqrw'pou. toútwn h3n kaì Qalh<V o2 Milh'sioV kaì PittakòV o2 MutilhnaîoV kaì BíaV o2 PrihneùV kaì Sólwn o2 h2méteroV kaì KleóbouloV o2 LíndioV kaì Múswn o2 ChneúV, kaì e7bdomoV e1n toútoiV e1légeto LakedaimónioV Cílwn. ou4toi pánteV zhlwtaì kaì e1rastaì kaì maqhtaì h3san th<V Lakedaimoníwn paideíaV, kaì katamáqoi a5n tiV au1tw<n th>n sofían toiaúthn ou3san, r2h'mata bracéa a1xiomnhmóneuta e2kástv ei1rhména* ou4toi kaì koinñ< (b) sunelqónteV a1parch>n th<V sofíaV a1néqesan tv< !Apóllwni ei1V tòn new>n tòn e1n DelfoîV, gráyanteV taûta a8 dh> pánteV u2mnoûsin, Gnw<qi sautón kaì Mhdèn a5gan. toû dh> e7neka taûta légw; o7ti ou4toV o2 trópoV h3n tw<n palaiw<n th<V filosofíaV, braculogía tiV Lakwnikh'* kaì dh> kaì toû Pittakoû i1díj perieféreto toûto tò r2h<ma e1gkwmiazómenon u2pò tw<n sofw<n, tò Calepòn e1sqlòn e5mmenai. o2 ou3n SimwnídhV, (c) a7te filótimoV w6n e1pì sofíj, e5gnw o7ti ei1 kaqéloi toûto tò r2h<ma w7sper eu1dokimoûnta a1qlhth>n kaì perigénoito au1toû, au1tòV eu1dokimh'sei e1n toîV tóte a1nqrw'poiV. ei1V toûto ou3n tò r2h<ma kaì toútou e7neka toútv e1pibouleúwn koloûsai au1tò a7pan tò j3sma pepoíhken, w7V moi faínetai. |
ser capaz de proferir tales sentencias (343 a) es de hombres completamente instruidos. A esta clase de hombres pertenecieron Tales de Mileto, Pítaco de Mitilene, Bias de Priene, nuestro Solón, Cleóbulo de Lindos, Misón de Quene y, como séptimo, se mencionaba entre éstos a Quilón de Lacedemonia. Todos ellos fueron émulos apasionados y estudiosos de la educación lacedemonia. Señal de esta su sabiduría son esas sentencias breves, dignas de recuerdo por parte de todos, que, (b) como primicias de su sabiduría, ofrecieron conjuntamente a Apolo en el templo de Delfos, haciendo inscribir estas dos que todos repiten: Conócete a tí mismo y nada en demasía. |
tòn dè (344 a) a1pokrinómenon o7ti #W Pittaké, ou1k a1lhqh< légeiV* ou1 gàr ei3nai a1llà genésqai mén e1stin a5ndra a1gaqòn cersí te kaì posì kaì nóv tetrágwnon, a5neu yógou tetugménon, calepòn a1laqéwV. ou7tw faínetai [tò] pròV lógon tò mén e1mbeblhménon kaì tò a1laqéwV o1rqw<V e1p! e1scátv keímenon* kaì tà e1piónta pánta toútv martureî, o7ti ou7twV ei5rhtai. pollà mèn gàr e5sti kaì perì e2kástou tw<n (b) e1n tv< j5smati ei1rhménwn a1podeîxai w2V eu3 pepoíhtai –pánu gàr cariéntwV kaì memelhménwV e5cei –a1llà makròn a6n ei5h au1tò ou7tw dielqeîn* a1llà tòn túpon au1toû tòn o7lon diexélqwmen kaì th>n boúlhsin, o7ti pantòV mâllon e5legcóV e1stin toû Pittakeíou r2h'matoV dià pantòV toû j5smatoV. |
difícil ser bueno», (344 a) éste respondiera: «Pítaco: no dices la verdad, porque no es el ser, sino, sin duda, el llegar a ser, un hombre bueno, cuadrado de manos, de pies y de espíritu, lo verdaderamente difícil». De esta forma aparece el «sin duda» introducido con razón y el «verdaderamente» correctamente colocado al final. Y todo lo que sigue en el poema confirma que ése es el sentido. Muchas de sus partes, así como lo que se dice a propósito de cada materia, (b) confirman que ha sido cuidadosamente compuesto, pues está lleno de encanto y elegancia. Pero resultaría excesivo analizarle de esta manera. Analicemos, pues, la idea del poema en general y su intención: Se trata, ante todo, de refutar, a lo largo de todo el poema, la sentencia de Pítaco. En efecto, poco después de este pasaje, como para justificar que, sin duda, llegar a ser un hombre bueno es verdaderamente difícil, añade: «aunque alguien sea capaz de ello por algún tiempo», pero, una vez que haya llegado a serlo, (c) permanecer en ese estado y «ser un hombre bueno», como tú dices, Pítaco, es imposible y sobrehumano, pues «sólo un dios podría poseer este privilegio». |
práxaV mèn gàr eu3 pâV a1nh>r a1gaqóV, |
Todo hombre, que actúa bien, es bueno, |
fílon tinì gígnesqai kaì (346 a) e1painéthn [fileîn kaì e1paineîn], oi4on a1ndrì pollákiV sumbh<nai mhtéra h6 patéra a1llókoton h6 patrída h6 a5llo ti tw<n toioútwn. toùV mèn ou3n ponhroúV, o7tan toioûtón ti au1toîV sumbñ<, w7sper a2sménouV o2rân kaì yégontaV e1pideiknúnai kaì kathgoreîn th>n ponhrían tw<n gonéwn h6 patrídoV, i7na au1toîV a1meloûsin au1tw<n mh> e1gkalw<sin oi2 a5nqrwpoi mhd! o1neidízwsin o7ti a1meloûsin, w7ste e5ti mâllon yégein te au1toùV kaì e5cqraV (b) e2kousíouV pròV taîV a1nagkaíaiV prostíqesqai* toùV d! a1gaqoùV e1pikrúptesqaí te kaì e1paineîn a1nagkázesqai, kaì a5n ti o1rgisqw<sin toîV goneûsin h6 patrídi a1dikhqénteV, au1toùV e2autoùV paramuqeîsqai kaì dialláttesqai prosanagkázontaV e2autoùV fileîn toùV e2autw<n kaì e1paineîn. pollákiV dè oi3mai kaì SimwnídhV h2gh'sato kaì au1tòV h6 túrannon h6 a5llon tinà tw<n toioútwn e1painésai kaì e1gkwmiásai ou1c e2kw'n, a1ll! a1nagkazómenoV. taûta dh> kaì tv< Pittakv< légei o7ti !Egw', (c) w3 Pittaké, ou1 dià taûtá se yégw, o7ti ei1mì filóyogoV, e1peì– |
a sí mismo para llegar a ser amigo y (346 a) elogiador de ciertas personas. Muchas veces, por ejemplo, a una persona le cae en suerte una madre, un padre, una patria o algo por el estilo, un tanto especiales. Los que son malos, cuando les sucede algo de esto, lo ven como con agrado y con sus reproches sacan a la luz y divulgan los defectos de los padres o de la patria, para que, al despreocuparse de ellos, los demás no les recriminen ni les echen en cara su despreocupación; de modo que murmuran aún más y (b) a los odios inevitables añaden otros por su cuenta. Los buenos, por el contrario, disimulan y se esfuerzan en procurarles alabanzas; y si alguna injusticia de sus padres o de su patria les indigna, se apaciguan a sí mismos y restablecen la concordia, proponiéndose amarlos y alabarlos. |
kaì filw<. sè ou3n, kaì ei1 méswV (347 a) e5legeV e1pieikh< kaì a1lhqh<, w3 Pittaké, ou1k a5n pote e5yegon* nûn dè sfódra gàr kaì perì tw<n megístwn yeudómenoV dokeîV a1lhqh< légein, dià taûtá se e1gw> yégw. taûtá moi dokeî, w3 Pródike kaì Prwtagóra, h3n d! e1gw', SimwnídhV dianooúmenoV pepoihkénai toûto tò j3sma. |
a las que alabo y amo no gustosamente. (347 a) A tí, pues, Pítaco, si dijeras una cosa medianamente conveniente y verdadera, nunca te censuraría. Pero ahora, por engañarnos gravemente en un asunto de suma importancia, bajo la apariencia de decir la verdad, por eso te censuro. |
toiaútaV sunousíaV (348 a) e1w<sin caírein, au1toì d! e2autoîV súneisin di! e2autw<n, e1n toîV e2autw<n lógoiV peîran a1llh'lwn lambánonteV kaì didónteV. toùV toioútouV moi dokeî crh<nai mâllon mimeîsqai e1mé te kaì sé, kataqeménouV toùV poihtàV au1toùV di! h2mw<n au1tw<n pròV a1llh'louV toùV lógouV poieîsqai, th<V a1lhqeíaV kaì h2mw<n au1tw<n peîran lambánontaV* ka6n mèn boúlñ e5ti e1rwtân, e7toimóV ei1mí soi parécein a1pokrinómenoV* e1àn dè boúlñ, sù e1moì parásceV, perì w4n metaxù e1pausámeqa diexiónteV, toútoiV téloV e1piqeînai. (b) |
complacerse en tales reuniones; (348 a) conversan entre sí por sus propios medios, poniendo a prueba el ingenio de los demás y dando prueba del suyo a través de los razonamientos. Estos son, en mi opinión, a quienes debemos más bien imitar tú y yo. Dejando a un lado los poetas, hablemos entre nosotros por nuestros propios medios, poniendo a prueba la verdad y nuestro ingenio. Si quieres preguntar aún, dispuesto estoy a responderte; o bien, si quieres, permíteme preguntarte, para dar fin a las cuestiones que habíamos iniciado e interrumpimos a la mitad. (b) |
kaì ou7tw pepísteukaV sautv<, w7ste kaì a5llwn taúthn th>n técnhn (349 a) a1pokruptoménwn sú g! a1nafandòn seautòn u2pokhruxámenoV ei1V pántaV toùV /EllhnaV, sofisth>n e1ponomásaV seautón, a1péfhnaV paideúsewV kaì a1reth<V didáskalon, prw<toV toútou misqòn a1xiw'saV a5rnusqai. pw<V ou3n ou1 sè crh<n parakaleîn e1pì th>n toútwn skéyin kaì e1rwtân kaì a1nakoinoûsqai; ou1k e5sq! o7pwV ou5. kaì nûn dh> e1gw> e1keîna, a7per tò prw<ton h1rw'twn perì toútwn, pálin e1piqumw< e1x a1rch<V tà mèn a1namnhsqh<nai parà soû, tà dè sundiaskéyasqai. h3n dé, (b) w2V e1gv3mai, tò e1rw'thma tóde* sofía kaì swfrosúnh kaì a1ndreía kaì dikaiosúnh kaì o2sióthV, póteron taûta, pénte o5nta o1nómata, e1pì e2nì prágmatí e1stin, h6 e2kástv tw<n o1nomátwn toútwn u2pókeitaí tiV i5dioV ou1sía kaì prâgma e5con e2autoû dúnamin e7kaston, ou1k o6n oi4on tò e7teron au1tw<n tò e7teron; e5fhsqa ou3n sù ou1k o1nómata e1pì e2nì ei3nai, a1llà (c) e7kaston i1dív prágmati tw<n o1nomátwn toútwn e1pikeîsqai, pánta dè taûta mória ei3nai a1reth<V, ou1c w2V tà toû crusoû mória o7moiá e1stin a1llh'loiV kaì tv< o7lv ou4 móriá e1stin, a1ll! w2V tà toû prosw'pou mória kaì tv< o7lv ou4 móriá e1stin kaì a1llh'loiV a1nómoia, i1dían e7kasta dúnamin e5conta. taûta ei1 mén soi dokeî e5ti w7sper tóte, fáqi* ei1 dè a5llwV pwV, toûto diórisai, w2V e5gwge ou1dén soi u2pólogon tíqemai, e1án pñ a5llñ nûn fh'sñV* ou1 gàr a6n qaumázoimi ei1 tóte (d) a1popeirw'menóV mou taûta e5legeV. |
mientras los demás ocultan su arte, (349 a) tú, en cambio, haces profesión pública de él por todas las ciudades helenas, te proclamas sofista, te presentas como maestro de educación y de virtud y eres el primero que considera conveniente cobrar salario por ello? ¿Cómo, entonces, no recurrir a tí para examinar estas materias mediante preguntas y respuestas? No cabe otra solución. |
(350 a) fréata kolumbw<sin qarraléwV; –%Egwge, o7ti oi2 kolumbhtaí. –Póteron dióti e1pístantai h6 di! a5llo ti; –/Oti e1pístantai. –TíneV dè a1pò tw<n i7ppwn polemeîn qarraléoi ei1sín; póteron oi2 i2ppikoì h6 oi2 a5fippoi; –Oi2 i2ppikoí. –TíneV dè péltaV e5conteV; oi2 peltastikoì h6 oi2 mh'; –Oi2 peltastikoí. kaì tà a5lla ge pánta, ei1 toûto zhteîV, e5fh, oi2 e1pisth'moneV tw<n mh> e1pistaménwn qarralew'teroí ei1sin, kaì au1toì e2autw<n (b) e1peidàn máqwsin h6 prìn maqeîn. –%Hdh dé tinaV e2w'rakaV, e5fhn, pántwn toútwn a1nepisth'monaV o5ntaV, qarroûntaV dè pròV e7kasta toútwn; –%Egwge, h3 d! o7V, kaì lían ge qarroûntaV. –Ou1koûn oi2 qarraléoi ou4toi kaì a1ndreîoí ei1sin; –Ai1scròn menta5n, e5fh, ei5h h2 a1ndreía* e1peì ou4toí ge mainómenoí ei1sin. –Pw<V ou3n, e5fhn e1gw', légeiV toùV a1ndreíouV; ou1cì toùV qarraléouV ei3nai; –Kaì nûn g!, e5fh.– (c) Ou1koûn ou4toi, h3n d! e1gw', oi2 ou7tw qarraléoi o5nteV ou1k a1ndreîoi a1llà mainómenoi faínontai; kaì e1keî au3 oi2 sofw'tatoi ou4toi kaì qarralew'tatoí ei1sin, qarralew'tatoi dè o5nteV a1ndreiótatoi; kaì katà toûton tòn lógon h2 sofía a6n a1ndreía ei5h; |
– ¿Sabes quiénes se sumergen audazmente en los pozos? (350 a) |
i1scuroùV dunatoúV* (351 a) ou1 gàr tau1tòn ei3nai dúnamín te kaì i1scún, a1llà tò mèn kaì a1pò e1pisth'mhV gígnesqai, th>n dúnamin, kaì a1pò maníaV ge kaì qumoû, i1scùn dè a1pò fúsewV kaì eu1trofíaV tw<n swmátwn. ou7tw dè ka1keî ou1 tau1tòn ei3nai qársoV te kaì a1ndreían* w7ste sumbaínei toùV mèn a1ndreíouV qarraléouV ei3nai, mh> méntoi toúV ge qarraléouV a1ndreíouV pántaV* qársoV mèn gàr kaì a1pò técnhV gígnetai a1nqrw'poiV kaì (b) a1pò qumoû ge kaì a1pò maníaV, w7sper h2 dúnamiV, a1ndreía dè a1pò fúsewV kaì eu1trofíaV tw<n yucw<n gígnetai. |
pese a que los fuertes son potentes, (351 a) pues potencia y fuerza no son la misma cosa, sino que la potencia es lo que procede del saber y también de la locura y de la pasión; la fuerza, en cambio, lo que procede de la naturaleza y de la buena alimentación del cuerpo. Así, también, en el caso anterior, audacia y valor no son la misma cosa: Sucede que los valientes son audaces, pero no, que los audaces son todos valientes. En el hombre, la audacia, como la potencia, procede del arte (b) así como de la pasión y de la locura. El valor, en cambio, procede de la naturaleza y de la buena alimentación del espíritu. |
DíkaioV, e5fh, sù h2geîsqai* sù gàr kaì katárceiV toû lógou. (352 a) |
– Justo es que lo dirijas tú, ya que tú iniciaste la discusión. (352 a) |
%Iqi dh> met! e1moû e1piceírhson peíqein toùV a1nqrw'pouV kaì didáskein o7 e1stin au1toîV toûto tò páqoV, o7 fasin u2pò (353 a) tw<n h2donw<n h2ttâsqai kaì ou1 práttein dià taûta tà béltista, e1peì gignw'skein ge au1tá. i5swV gàr a6n legóntwn h2mw<n o7ti Ou1k o1rqw<V légete, w3 a5nqrwpoi, a1llà yeúdesqe, e5roint! a6n h2mâV* "#W Prwtagóra te kaì Sw'krateV, ei1 mh> e5stin toûto tò páqhma h2donh<V h2ttâsqai, a1llà tí pot! e1stín, kaì tí u2meîV au1tó fate ei3nai; ei5paton h2mîn." |
– ¡Vamos!, intenta conmigo persuadir a esas gentes y enseñarlas en qué consiste esa experiencia a la que llaman (353 a) «ser vencido por el placer» y debido a la cual no hacen lo mejor, aunque lo conozcan. Es probable que, al decirles nosotros: «amigos, no habláis correctamente y os engañáis», nos preguntasen: «Protágoras y Sócrates, si no es esa experiencia, "ser vencido por el placer", ¿cuál es entonces? ¿por qué no nos explicáis en qué consiste? Decídnoslo». |
a1poteleut⪠kaì a5llwn (354 a) h2donw<n a1postereî; 9Omologoîen a5n; –Sunedókei h2mîn a1mfoîn. –Ou1koûn pálin a6n au1toùV tò e1nantíon ei1 e1roímeqa* #W a5nqrwpoi oi2 légonteV au3 a1gaqà a1niarà ei3nai, a3ra ou1 tà toiáde légete, oi4on tá te gumnásia kaì tàV strateíaV kaì tàV u2pò tw<n i1atrw<n qerapeíaV tàV dià kaúsew'n te kaì tomw<n kaì farmakeiw<n kaì limoktoniw<n gignoménaV, o7ti taûta a1gaqà mén e1stin, a1niarà dé; Faîen a5n; –Sunedókei.– (b) Póteron ou3n katà tóde a1gaqà au1tà kaleîte, o7ti e1n tv< paracrh<ma o1dúnaV tàV e1scátaV parécei kaì a1lghdónaV, h6 o7ti ei1V tòn u7steron crónon u2gíeiaí te a1p! au1tw<n gígnontai kaì eu1exíai tw<n swmátwn kaì tw<n pólewn swthríai kaì a5llwn a1rcaì kaì ploûtoi; Faîen a5n, w2V e1gv3mai. –Sunedókei. –Taûta dè a1gaqá e1sti di! a5llo ti h6 o7ti ei1V h2donàV a1poteleut⪠kaì lupw<n a1pallagáV te kaì a1potropáV; h6 e5ceté ti a5llo téloV (c) légein, ei1V o8 a1pobléyanteV au1tà a1gaqà kaleîte, a1ll! {h6} h2donáV te kaì lúpaV; Ou1k a6n faîen, w2V e1gv3mai. –Ou1d! e1moì dokeî, e5fh o2 PrwtagóraV. –Ou1koûn th>n mèn h2donh>n diw'kete w2V a1gaqòn o5n, th>n dè lúphn feúgete w2V kakón; –Sunedókei. –Toût! a5ra h2geîsq! ei3nai kakón, th>n lúphn, kaì a1gaqòn th>n h2donh'n, e1peì kaì au1tò tò caírein tóte légete kakòn ei3nai, o7tan meizónwn h2donw<n a1posterñ< h6 o7saV au1tò e5cei, h6 lúpaV meízouV paraskeuázñ tw<n e1n (d) au1tv< h2donw<n* e1peì ei1 kat! a5llo ti au1tò tò caírein kakòn kaleîte kaì ei1V a5llo ti téloV a1pobléyanteV, e5coite a6n kaì h2mîn ei1peîn* a1ll! ou1c e7xete. –Ou1d! e1moì dokoûsin, e5fh o2 PrwtagóraV. –%Allo ti ou3n pálin kaì perì au1toû toû lupeîsqai o2 au1tòV trópoV; tóte kaleîte au1tò tò lupeîsqai a1gaqón, o7tan h6 meízouV lúpaV tw<n e1n au1tv< ou1sw<n a1palláttñ h6 meízouV h2donàV tw<n lupw<n paraskeuázñ; e1peì ei1 pròV a5llo ti téloV a1poblépete, o7tan kalh<te au1tò tò (e) lupeîsqai a1gaqón, h6 pròV o8 e1gw> légw, e5cete h2mîn ei1peîn* a1ll! ou1c e7xete. –!Alhqh<, e5fh, légeiV, o2 PrwtagóraV. |
de otros placeres?». (354 a) ¿Estarían de acuerdo? |
(355 a) ei5 pñ e5cete a5llo ti fánai ei3nai tò a1gaqòn h6 th>n h2donh'n, h6 tò kakòn a5llo ti h6 th>n a1nían* h6 a1rkeî u2mîn tò h2déwV katabiw<nai tòn bíon a5neu lupw<n; ei1 dè a1rkeî kaì mh> e5cete mhdèn a5llo fánai ei3nai a1gaqòn h6 kakòn o8 mh> ei1V taûta teleutâª, tò metà toûto a1koúete. fhmì gàr u2mîn toútou ou7twV e5contoV geloîon tòn lógon gígnesqai, o7tan léghte o7ti pollákiV gignw'skwn tà kakà a5nqrwpoV o7ti kaká e1stin, o7mwV práttei au1tá, e1xòn mh> práttein, u2pò tw<n h2donw<n (b) a1gómenoV kaì e1kplhttómenoV* kaì au3qiV au3 légete o7ti gignw'skwn o2 a5nqrwpoV ta1gaqà práttein ou1k e1qélei dià tàV paracrh<ma h2donáV, u2pò toútwn h2ttw'menoV. w2V dè taûta geloîá e1stin, katádhlon e5stai, e1àn mh> polloîV o1nómasi crw'meqa a7ma, h2deî te kaì a1niarv< kaì a1gaqv< kaì kakv<, a1ll! e1peidh> dúo e1fánh taûta, duoîn kaì o1nómasin prosagoreúwmen au1tá, prw<ton mèn a1gaqv< kaì kakv<, e5peita au3qiV h2deî te (c) kaì a1niarv<. qémenoi dh> ou7tw légwmen o7ti Gignw'skwn o2 a5nqrwpoV tà kakà o7ti kaká e1stin, o7mwV au1tà poieî. e1àn ou3n tiV h2mâV e5rhtai, "Dià tí;" 9Httw'menoV, fh'somen* "9Upò toû;" e1keînoV e1rh'setai h2mâV* h2mîn dè u2pò mèn h2donh<V ou1kéti e5xestin ei1peîn –a5llo gàr o5noma meteílhfen a1ntì th<V h2donh<V tò a1gaqón –e1keínv dh> a1pokrinw'meqa kaì légwmen o7ti 9Httw'menoV –"9Upò tínoV;" fh'sei. Toû a1gaqoû, fh'somen nh> Día. a6n ou3n túcñ o2 e1rómenoV h2mâV u2bristh>V w5n, gelásetai (d) kaì e1reî* "#H geloîon légete prâgma, ei1 práttei tiV kaká, gignw'skwn o7ti kaká e1stin, ou1 déon au1tòn práttein, h2ttw'menoV u2pò tw<n a1gaqw<n. a3ra," fh'sei, "ou1k a1xíwn o5ntwn nikân e1n u2mîn tw<n a1gaqw<n tà kaká, h6 a1xíwn;" fh'somen dh<lon o7ti a1pokrinómenoi, o7ti Ou1k a1xíwn o5ntwn* ou1 gàr a6n e1xhmártanen o7n famen h7ttw ei3nai tw<n h2donw<n. "Katà tí dé," fh'sei i5swV, "a1náxiá e1stin ta1gaqà tw<n kakw<n h6 tà kakà tw<n a1gaqw<n; h6 kat! a5llo ti h6 o7tan tà mèn meízw, tà dè (e) smikrótera ñ3; h6 pleíw, tà dè e1láttw ñ3;" ou1c e7xomen ei1peîn a5llo h6 toûto. "Dh<lon a5ra," fh'sei, "o7ti tò h2ttâsqai toûto légete, a1ntì e1lattónwn a1gaqw<n meízw kakà lambánein." Taûta mèn ou3n ou7tw. metalábwmen dh> tà o1nómata pálin tò h2dú te kaì a1niaròn e1pì toîV au1toîV toútoiV, kaì légwmen o7ti %AnqrwpoV práttei –tóte mèn e1légomen tà kaká, nûn dè légwmen tà a1niará, gignw'skwn |
la opinión, (355 a) si, por otra parte, podéis afirmar que lo bueno es algo distinto del placer o que lo malo, algo distinto del dolor; ¿o bien os basta con pasar la vida agradablemente y sin sufrimiento? Si os basta con esto y no podéis sostener que lo bueno o lo malo sea otra cosa distinta de lo que acaba en placer o en dolor, entonces escuchad lo que sigue: Si esto es así, sostengo que vuestra forma de hablar es ridícula, cuando decís que un hombre, con frecuencia, consciente de que una cosa mala es mala y pudiendo no realizarla, la realiza, sin embargo, (b) arrastrado y turbado por los placeres, y por otra parte, cuando decís asimismo que un hombre, consciente de lo que es bueno, rehusa realizarlo a causa de los placeres momentáneos y vencido por ellos. Y que estas afirmaciones resultan ridículas queda de manifiesto si, en vez de emplear muchos nombres: «agradable», «molesto», «malo», «bueno», dado que quedó demostrado que había dos cosas, designamos éstas con dos nombres: Primero con «bueno» y «malo»; luego con «agradable» y «molesto». (c) |
o7ti a1niará e1stin, h2ttw'menoV (356 a) u2pò tw<n h2déwn, dh<lon o7ti a1naxíwn o5ntwn nikân. kaì tíV a5llh a1naxía h2donñ< pròV lúphn e1stín, a1ll! h6 u2perbolh> a1llh'lwn kaì e5lleiyiV; taûta d! e1stì meízw te kaì smikrótera gignómena a1llh'lwn kaì pleíw kaì e1láttw kaì mâllon kaì h4tton. ei1 gár tiV légoi o7ti "!Allà polù diaférei, w3 Sw'krateV, tò paracrh<ma h2dù toû ei1V tòn u7steron crónon kaì h2déoV kaì luphroû," Mw<n a5llv tv, faíhn a6n e5gwge, h6 h2donñ< kaì lúpñ; ou1 gàr e5sq! o7tv a5llv. a1ll! w7sper (b) a1gaqòV i2stánai a5nqrwpoV, sunqeìV tà h2déa kaì sunqeìV tà luphrá, kaì tò e1ggùV kaì tò pórrw sth'saV e1n tv< zugv<, ei1pè pótera pleíw e1stín. e1àn mèn gàr h2déa pròV h2déa i2stñ<V, tà meízw a1eì kaì pleíw lhptéa* e1àn dè luphrà pròV luphrá, tà e1láttw kaì smikrótera* e1àn dè h2déa pròV luphrá, e1àn mèn tà a1niarà u2perbállhtai u2pò tw<n h2déwn, e1ánte tà e1ggùV u2pò tw<n pórrw e1ánte tà pórrw u2pò tw<n e1ggúV, taúthn th>n prâxin praktéon e1n ñ4 a6n taût! e1nñ<* e1àn (c) dè tà h2déa u2pò tw<n a1niarw<n, ou1 praktéa. mh' pñ a5llñ e5cei, faíhn a5n, taûta, w3 a5nqrwpoi; oi3d! o7ti ou1k a6n e5coien a5llwV légein. –Sunedókei kaì e1keínv. |
«molesto», consciente de que es molesto, (356 a) vencido por lo agradable, que, evidentemente, vale más que no venza. Pero ¿qué otra valoración cabe en lo tocante al placer y al sufrimiento, si no es la del exceso y el defecto, esto es, ver si lo uno respecto de lo otro resulta ser más o menos, superior o inferior? Y si alguien me dice: «pero, Sócrates, existe una gran diferencia entre lo agradable presente y lo agradable o penoso futuro», yo le replicaré: «Pues ¿en qué, que no sea en placer o en sufrimiento? Porque no hay otra diferencia. (b) La situación es la de un hombre que sabe pesar bien, poniendo en los platillos de la balanza las cosas agradables y las penosas, tanto las presentes como las futuras; luego, di cuál es más. Pues si pesas cosas agradables con cosas agradables, hay que elegir siempre las mayores y las más; si penosas con penosas, las menos y más pequeñas; si pesas agradables con penosas y ves que las molestas son superadas por las agradables, bien sean las presentes por las futuras o las futuras por las presentes, entonces has de realizar la acción que cumpla estos requisitos; (c) pero si las agradables son superadas por las molestas, no debes realizar la acción que implique tal cosa. ¿Cabe, amigos, otra solución?». Estoy seguro de que no podrían decir otra cosa. |
(357 a) bíon; a3r! a6n ou1k e1pisth'mh; kaì a3r! a6n ou1 metrhtikh' tiV, e1peidh'per u2perbolh<V te kaì e1ndeíaV e1stìn h2 técnh; e1peidh> dè perittoû te kaì a1rtíou, a3ra a5llh tiV h6 a1riqmhtikh'; 9Omologoîen a6n h2mîn oi2 a5nqrwpoi h6 ou5; –!Edókoun a6n kaì tv< Prwtagórj o2mologeîn. –Ei3en, w3 a5nqrwpoi* e1peì dè dh> h2donh<V te kaì lúphV e1n o1rqñ< tñ< ai2rései e1fánh h2mîn h2 swthría toû bíou ou3sa, toû te pléonoV kaì e1láttonoV kaì (b) meízonoV kaì smikrotérou kaì porrwtérw kaì e1ggutérw, a3ra prw<ton mèn ou1 metrhtikh> faínetai, u2perbolh<V te kaì e1ndeíaV ou3sa kaì i1sóthtoV pròV a1llh'laV skéyiV; –!All! a1nágkh. –!Epeì dè metrhtikh', a1nágkñ dh'pou técnh kaì e1pisth'mh. –Sumfh'sousin. –/HtiV mèn toínun técnh kaì e1pisth'mh e1stìn au7th, ei1V au3qiV skeyómeqa* o7ti dè e1pisth'mh e1stín, tosoûton e1xarkeî pròV th>n a1pódeixin h8n e1mè deî kaì Prwtagóran (c) a1podeîxai perì w4n h5resq! h2mâV. h5resqe dé, ei1 mémnhsqe, h2níka h2meîV a1llh'loiV w2mologoûmen e1pisth'mhV mhdèn ei3nai kreîtton, a1llà toûto a1eì krateîn, o7pou a6n e1nñ<, kaì h2donh<V kaì tw<n a5llwn a2pántwn* u2meîV dè dh> e5fate th>n h2donh>n pollákiV krateîn kaì toû ei1dótoV a1nqrw'pou, e1peidh> dè u2mîn ou1c w2mologoûmen, metà toûto h5resqe h2mâV* "#W Prwtagóra te kaì Sw'krateV, ei1 mh> e5sti toûto tò páqhma h2donh<V h2ttâsqai, a1llà tí pot! e1stìn kaì tí u2meîV au1tó fate ei3nai; ei5pate (d) h2mîn." ei1 mèn ou3n tóte eu1qùV u2mîn ei5pomen o7ti !Amaqía, kategelâte a6n h2mw<n* nûn dè a6n h2mw<n katagelâte, kaì u2mw<n au1tw<n katagelásesqe. kaì gàr u2meîV w2mologh'kate e1pisth'mhV e1ndeíj e1xamartánein perì th>n tw<n h2donw<n ai7resin kaì lupw<n toùV e1xamartánontaV –taûta dé e1stin a1gaqá te kaì kaká –kaì ou1 mónon e1pisth'mhV, a1llà kaì h4V tò prósqen e5ti w2mologh'kate o7ti metrhtikh<V* h2 dè e1xamartanoménh prâxiV (e) a5neu e1pisth'mhV i5ste pou kaì au1toì o7ti a1maqíj práttetai. w7ste toût! e1stìn tò h2donh<V h7ttw ei3nai, a1maqía h2 megísth, h4V PrwtagóraV o7de fhsìn i1atròV ei3nai kaì PródikoV kaì 9IppíaV* u2meîV dè dià tò oi5esqai a5llo ti h6 a1maqían ei3nai ou5te au1toì ou5te toùV u2metérouV paîdaV parà toùV toútwn didaskálouV toúsde toùV sofistàV pémpete, w2V ou1 didaktoû o5ntoV, a1llà khdómenoi toû a1rguríou kaì |
¿Cuál sería la salvación de nuestra vida? (357 a) ¿no es cierto que sería un saber?; ¿no sería éste un saber medir, puesto que éste es el arte que trata del exceso y del defecto?; y puesto que trata de lo par y lo impar, ¿será otro que el de la aritmética?». ¿Estarían de acuerdo esas gentes o no? |
ou1 didónte_ toútoiV kakw<V práttete kaì i1díj kaì dhmosíj. (358 a) |
éstos, actuáis mal, tanto privada como públicamente». (358 a) |
–!Edókei (359 a) kaì taûta pâsin. |
(359 a) Todos convinieron en esto. Yo proseguí: |
–!Orqw<V ge, e5fhn e1gw'. (360 a) a1llà potérouV fñ>V ei1V tòn pólemon ou1k e1qélein i1énai, kalòn o6n kaì a1gaqón; –ToùV deiloúV, h3 d! o7V. –Ou1koûn, h3n d! e1gw', ei5per kalòn kaì a1gaqón, kaì h2dú; –9Wmológhtai goûn, e5fh. –#Ar! ou3n gignw'skonteV oi2 deiloì ou1k e1qélousin i1énai e1pì tò kállión te kaì a5meinon kaì h7dion; –!Allà kaì toûto e1àn o2mologw<men, e5fh, diafqeroûmen tàV e5mprosqen o2mologíaV. –Tí d! o2 a1ndreîoV; ou1k e1pì tò kállión te kaì a5meinon kaì h7dion e5rcetai; –!Anágkh, e5fh, o2mologeîn. –Ou1koûn o7lwV oi2 (b) a1ndreîoi ou1k ai1scroùV fóbouV foboûntai, o7tan fobw<ntai, ou1dè ai1scrà qárrh qarroûsin; –!Alhqh<, e5fh. –Ei1 dè mh> ai1scrá, a3r! ou1 kalá; –9Wmológei. –Ei1 dè kalá, kaì a1gaqá; –Naí. –Ou1koûn kaì oi2 deiloì kaì oi2 qraseîV kaì oi2 mainómenoi tou1nantíon ai1scroúV te fóbouV foboûntai kaì ai1scrà qárrh qarroûsin; –9Wmológei. –Qarroûsin dè tà ai1scrà kaì kakà di! a5llo ti h6 di! a5gnoian kaì a1maqían; –Ou7twV (c) e5cei, e5fh. –Tí ou3n; toûto di! o8 deiloí ei1sin oi2 deiloí, deilían h6 a1ndreían kaleîV; –Deilían e5gwg!, e5fh. –Deiloì dè ou1 dià th>n tw<n deinw<n a1maqían e1fánhsan o5nteV; –Pánu g!, e5fh. –Dià taúthn a5ra th>n a1maqían deiloí ei1sin; –9Wmológei. –Di! o8 dè deiloí ei1sin, deilía o2mologeîtai parà soû; –Sunéfh. –Ou1koûn h2 tw<n deinw<n kaì mh> deinw<n a1maqía deilía a6n ei5h; –!Epéneuse. –!Allà mh'n, h3n d! e1gw', e1nantíon (d) a1ndreía deilíj. –%Efh. –Ou1koûn h2 tw<n deinw<n kaì mh> deinw<n sofía e1nantía tñ< toútwn a1maqíj e1stín; –Kaì e1ntaûqa e5ti e1péneusen. –9H dè toútwn a1maqía deilía; –Pánu mógiV e1ntaûqa e1péneusen. –9H sofía a5ra tw<n deinw<n kaì mh> deinw<n a1ndreía e1stín, e1nantía ou3sa tñ< toútwn a1maqíj; –Ou1kéti e1ntaûqa ou5t! e1pineûsai h1qélhsen e1síga te. –Kaì e1gw> ei3pon* Tí dh', w3 Prwtagóra, ou5te sù fñ>V a8 e1rwtw< ou5te a1pófñV; –Au1tóV, e5fh, péranon. –/En g!, e5fhn e1gw', mónon (e) e1rómenoV e5ti sé, ei5 soi w7sper tò prw<ton e5ti dokoûsin ei3naí tineV a5nqrwpoi a1maqéstatoi mén, a1ndreiótatoi dé. –Filonikeîn moi, e5fh, dokeîV, w3 Sw'krateV, tò e1mè ei3nai tòn a1pokrinómenon* carioûmai ou3n soi, kaì légw o7ti e1k tw<n w2mologhménwn a1dúnatón moi dokeî ei3nai. |
– Tienes razón, y así me ha parecido siempre. (360 a) |
oi3da gàr o7ti toútou faneroû (361 a) genoménou málist! a6n katádhlon génoito e1keîno perì ou4 e1gw' te kaì sù makròn lógon e2káteroV a1peteínamen, e1gw> mèn légwn w2V ou1 didaktòn a1reth', sù d! w2V didaktón. kaí moi dokeî h2mw<n h2 a5rti e5xodoV tw<n lógwn w7sper a5nqrwpoV kathgoreîn te kaì katagelân, kaì ei1 fwnh>n láboi, ei1peîn a6n o7ti "%Atopoí g! e1sté, w3 Sw'kratéV te kaì Prwtagóra* sù mèn légwn o7ti ou1 didaktón e1stin a1reth> e1n toîV e5mprosqen, nûn seautv< ta1nantía (b) speúdeiV, e1piceirw<n a1podeîxai w2V pánta crh'matá e1stin e1pisth'mh, kaì h2 dikaiosúnh kaì swfrosúnh kaì h2 a1ndreía, v4 trópv málist! a6n didaktòn faneíh h2 a1reth'. ei1 mèn gàr a5llo ti h3n h6 e1pisth'mh h2 a1reth', w7sper PrwtagóraV e1peceírei légein, safw<V ou1k a6n h3n didaktón* nûn dè ei1 fanh'setai e1pisth'mh o7lon, w2V sù speúdeiV, w3 Sw'krateV, qaumásion e5stai mh> didaktòn o5n. PrwtagóraV d! au3 didaktòn tóte u2poqémenoV, nûn tou1nantíon e5oiken speúdonti o1lígou pánta (c) mâllon fanh<nai au1tò h6 e1pisth'mhn* kaì ou7twV a6n h7kista ei5h didaktón." e1gw> ou3n, w3 Prwtagóra, pánta taûta kaqorw<n a5nw kátw tarattómena deinw<V, pâsan proqumían e5cw katafanh< au1tà genésqai, kaì bouloímhn a6n taûta diexelqóntaV h2mâV e1xelqeîn kaì e1pì th>n a1reth>n o7ti e5stin, kaì pálin e1piskéyasqai perì au1toû ei5te didaktòn ei5te mh> didaktón, mh> pollákiV h2mâV o2 !EpimhqeùV e1keînoV kaì e1n tñ< skéyei (d) sfh'lñ e1xapath'saV, w7sper kaì e1n tñ< dianomñ< h1mélhsen h2mw<n, w2V fñ>V sú. h5resen ou3n moi kaì e1n tv< múqv o2 PromhqeùV mâllon toû !EpimhqéwV* v4 crw'menoV e1gw> kaì promhqoúmenoV u2pèr toû bíou toû e1mautoû pantòV pánta taûta pragmateúomai, kaì ei1 sù e1qéloiV, o7per kaì kat! a1rcàV e5legon, metà soû a6n h7dista taûta sundiaskopoíhn. |
Pues estoy seguro de que, una vez aclarado esto, (361 a) inmediatamente quedará dilucidado aquello sobre lo cual tú y yo nos hemos extendido con largos discursos: Yo sosteniendo que la virtud no es enseñable; y tú, que sí es enseñable. Y el resultado de nuestra disputa me está pareciendo en este momento algo así como un individuo que nos acusa y se burla de nosotros. Si pudiera tomar la palabra, nos diría: «Sócrates y Protágoras, sois de lo que no hay. Tú, Sócrates, que al comienzo afirmabas que la virtud no es enseñable, te esfuerzas ahora en contradecirte, (b) procurando demostrar que todo esto es saber: la justicia, la sensatez, el valor. Esta es la mejor manera de indicar que la virtud es enseñable; porque si la virtud fuera algo distinto del saber, como intentaba sostener Protágoras, evidentemente no sería enseñable; mientras que, si ahora aparece completamente como un saber, como tú defiendes, Sócrates, resultaría sorprendente que no fuera enseñable. Protágoras, a su vez, que dio, entonces, por sentado que era enseñable, parece ahora empeñado en lo contrario, (c) pareciéndole cualquier cosa antes que un saber, por lo que de ningún modo sería enseñable». |
nûn d! w7ra h5dh kaì e1p! a5llo ti trépesqai. (362 a) |
por ahora basta. pues tengo que atender otros asuntos. (362 a) |
Platón, Protágoras, edición de J. Burnet (Oxford 1903) | Platón, Protágoras, traducción de J. Velarde (Oviedo 1980). |
{Edición publicada en papel por Pentalfa Ediciones, Clásicos El Basilisco, Oviedo 1980, 239 páginas (Depósito legal: O-2231-80, ISBN 84-85422-03-1), junto con un «Análisis del Protágoras de Platón» por Gustavo Bueno.}